İnce Yapı

Taş Kaplama

Doğal ve Yapay Taş Yüzey İşlemleri

Birçok inşaat malzemesinin görünümü yıllar içinde bozulurken güzelliğini muhafaza eden doğal taşın görünümü asla bozulmaz. Kolaylıkla ve düşük maliyetle temizlenebilir oluşu da doğal taşın sunmakta olduğu avantajlarından biridir. Uzun ömürlü bir malzeme olan doğal taş, doğru planlama ve inşaat ile yıllarca dayanabildiği gibi orijinal hâline gelecek şekilde restore de edilebilmektedir.

Doğal ve yapay taş yüzeyinin el veya makinelerle şekillendirilmesi, düzeltilmesi, parlatılması gibi işlemlere yüzey işlemleri denir.

Önemi

Doğal ve yapay taş yüzeyi, kusurların kapatılması, görüntünün güzelleştirilmesi veya sağlığa daha uygun olması için işleme tabi tutulur. Bu işlemlerde malzemenin cinsi, kullanılacağı yer ve estetik görünüş etkili faktörlerdir.

Çeşitleri

Doğal taş yüzeyleri iki farklı şekilde işlenir: Biri klasik olan elle işleme, diğeri ise makineler ile yapılan işlemedir.

• Elle yapılan yüzey işlemleri günümüzde pek kullanılmamaktadır. Daha çok sanatkârlar tarafından yapılan işlemelerde ve şekillendirmelerde kullanılır.
• Makine ile yapılan yüzey işlemleri de aslında kendi arasında ikiye ayrılmıştır. Birincisi el makineleri ile işleme, ikincisi ise işletme tipi makinelerle işlemedir.

Katraklardan kesilen bloklar, levha hâline getirilir. Blok doğal taştan kesilen levhalar yüzey işlemlerine alınır. Yüzey işlemleri ölçümleme, dolgu ve silme sıralamasıyla yapılır. Dolgu travertenlerde uygulanır. Daha sonra ebatlama ve pahlandırma işlemlerine geçilir.

İnşaatlarda Kullanılan Doğal Taşlar

Doğal taşlar, doğadan çıktıktan sonra ticari olarak işletilebilen en eski inşaat malzemeleridir. Tarih boyunca insanoğlu tarafından yapılarda ve anıtlarda güzelliği ve dayanıklılığı sebebiyle kullanılmıştır. Zamanla kullanımı artan doğal taşlar günümüzde özellikle inşaat, kaplama, döşeme, heykelcilik, yol yapımı, porselen ve cam sanayi (kuvars), optik sanayi ve süs eşyalarının yapımında kullanılmaktadır.

Çeşitleri

Taş ocaklarından çıkarılan, homojen yapıya sahip, atmosfer etkilerine dayanıklı, teknolojik özellikleri bakımından yapı işlerinde kullanmaya elverişli taşlara “doğal yapı taşları” denilmektedir. Doğal yapı taşlarının kullanım yerleri genellikle yığma bina temellerinde, taş duvarlarda, kemer ve pencere kornişlerinde, zemin, duvar ve çatı kaplamalarında, agrega yapımında kullanılır. Doğal taş sınıf ve çeşitleri aşağıdaki gibidir.

Tablo 1: Doğal taş sınıf ve çeşitleri

Özellikleri

• Kâgir yapılarda kullanılan taşlar homojen, sert, damarsız, yoğun hava etkilerine ve dona dayanıklı, ocak nemini kaybetmiş, darbelere dayanıklı ve harca iyi yapışacak nitelikli olmalıdır.
• Kalker türünde taşlar fazla ateş altında olan yerlerde kullanılmaz. Su emmeleri % 1,8’den büyükse dona dayanıksızdır. Harcı kurutur ve harcın suyunu emer.
• Özgül ağırlıkları = 2,5 g/cm3
• Su emmeleri % 1,8’den küçük olmalıdır.
• Yontma işlerde kullanılacak taşlar ince taneli kolay işlenebilir olmalıdır.
• Kalker traverten 350 kg/cm2 minimum basınç mukavemetine sahiptir. Darbe dayanımı 6 kg/cm2den küçük olmamalıdır. Çekme mukavemeti minimum 30-60 kg/cm2 olmalıdır.
• Taş duvarın kalınlığı taşın niteliği, harcın niteliği, işleme şekline ve taş duvarın yüksekliğine bağlı olarak taşın yük taşıma ortamı düşünülmektedir.
• Granit; 1200 kg/cm2 ye kadar basınç mukavemetine dayanabilir.

Kaplama Yapılacak Doğal Taşların Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar

Kaplama yapılacak doğal taşların seçiminde dikkat edilecek hususlar şunlardır:

• Kullanılacak taşlarda kırık ve çatlakların olmaması
• Renk ve desenlerin uygunluğu ve sürekliliği
• Rezervin yeterliği
• Doğa şartlarına dayanıklılığı
• Yıpranma ve aşınma sertliği

Kaplama Yapılacak Doğal Taşların İşlenmesi Sorunları

Kaplama yapılacak doğal taşların işlenme sorunları şunlardır:

• Damar sertliği farklılıkları
• Desen asimetriği
• Aynı plakada farklı yoğunluk
• İşlem sırasında fire oranının fazla olması

İnşaatta Kullanılan Yapay Taşlar

Doğal taşın sahip olmadığı birçok avantajı (hızlı ve kolay montaj, her yüzeye uygulanabilmesi, montaj sırasında kirlilik oluşturmaması, yüzeylere çok daha az yük binmesi vb.) beraberinde getiren yapay taş kaplama ürünleri doğal taş kaplamanın verdiği gerçek doğallığı aynen kaplandığı yüzeylere vermektedir.

Kalıplara dökülmek üzere hazırlanan; bağlayıcı, agrega ve diğer bazı katkılardan yapılan (hafif agrega, yüksek mukavemetli portland çimento, inorganik demir oksit boya pigmentleri vb.) karışımın özel kopyalama ve üretim teknikleri ile birebir, doğal taş dokusu ve görüntüsü kazandırılması ile oluşan bir kaplama çeşididir.

Çeşitleri

Yapay taş kaplama ürünleri; üretildiği malzeme çeşidi, boyutu ve kalınlığı bakımından farklılıklar göstermektedir.

Panel türü yapay taş kaplama ürünleri oldukça büyük boyutlarda (örneğin 335 cm-135 cm), 3-4 mm et kalınlığında ve ortalama 6-8 kg/m2 ağırlığında olabilmektedir. Fiberglas, polyester ve doğal taş tozundan üretilmektedir. Esnek yapısı sayesinde oval ve yuvarlak yüzeylere uygulanabilmektedir. Her türlü yüzey ve tavanlara doğrudan dübel, vida yardımıyla ya da karkasla alt yapının hazırlanması ile kolaylıkla monte edilebilir.

Yapay taş kaplama plakaları modele bağlı olarak; 15-70 mm et kalınlığında, ortalama 15-40 kg/m2 ağırlığında ve farklı ebatlarda üretimi yapılmaktadır. Yapay taş kaplama ürünleri yapımında kullanılan malzemeler firmadan firmaya değişiklik göstermekle beraber hafif agrega, yüksek mukavemetli portlant çimento ve inorganik demir oksit boya pigmentlerinden oluşmaktadır.

Özellikleri

Panel türü yapay taş kaplama ürünleri ile yapay taş kaplama plakaları arasında bazı farklılıklar vardır.

Panel türü yapay taş kaplama ürünleri

• Kaba inşaattan, herhangi bir uygulama yapılmış hâle kadar her aşamada her yüzeye uygulanabilir.
• Sıvasız beton üzerine montaj yapılabildiğinden sıva, boya ya da ek bir kaplama maliyetini ortadan kaldırır.
• Kendi kendine ayakta durabilen herhangi sağlam bir yüzeye ek bir destek sistemi gerektirmeden uygulanabilir.
• Montaj sırasında hiçbir inşaat atığı ya da kirliliği yaratmaz.
• Dübel ve vida yardımı ile her türlü yüzeye monte edilebilir.
• Dekupaj testere ya da elmas testere ile kolayca kesilip istenilen ölçüye getirilebildiğinden her ebat ve şekildeki alanlar rahatlıkla kaplanabilir.
• Hafif yapısı sayesinde rahatça taşınıp montajı yapılabildiği gibi montaj sonrasında da yapılarınıza ek bir yük getirmeyerek deprem vb. gibi kritik durumlarda yapınızın davranışını olumsuz etkilemez. Mağaza, stant gibi yerlerde dekor amaçlı tasarımlarla ve portatif uygulamalarda rahatça kullanılabilir.
• Esnek yapısıyla oval, yuvarlak yüzeylere monte edilebilmesinin yanı sıra doğal taş uygulamasının mümkün olmadığı tavan, kiriş, kemer gibi kısımlarda da kullanılabilir.
• İç ve dış mekânlarda kullanılabilir.
• Hızlı ve kolay montajı sayesinde dekorasyon değişikliklerinde rahatça kullanılır, zamandan ve maliyetten büyük tasarruf sağlar.
• Yeni bir dekorasyon değişikliğinde doğal taş ya da benzeri uygulamalara göre çok daha düşük maliyetlere, çok daha kısa zamanda, sorunsuzca, uygulandığı yüzeye zarar vermeden sökülebilir.
• Dekor değişikliğinde sökülmüş paneller, başka yüzeylerde yeni bir ölçülendirme yapılarak kullanılabilir.
• Önce yapısı sayesinde yaşam alanlarınızın daralmasını engeller.

Yapay taş kaplama plakaları

• Bünyesindeki hafif agrega sayesinde 1 m2 de yaklaşık 15-40 kg ağırlığa sahiptir. Bu özelliği ile hem taşıma ve depolamada, hem de uygulamada büyük rahatlık sağlamaktadır. Aynı zamanda uygulanan yüzeylere çok daha az yük bindirmektedir.
• Yapay taş kaplama ürünleri hafif olmasının yanında, tasarım aşamasında birbirine uyumlu olarak dizayn edildiğinden istenildiğinde kolayca uygun ölçüye getirilebilmektedir. Uygulanması doğal taşa göre çok daha hızlı ve az maliyetle yapılır. Ayrıca yapısındaki boşluklu hafif agregalar, yapılarınızda ses ve ısı yalıtımı sağlanmasına katkıda bulunmaktadır.
• Özel olarak tasarlanmış köşe taşları, duvar köşelerinde blok taş görünümü vereceğinden, düz yüzeylerde yakalanan doğallık ve estetik köşelerde de sürdürebilecektir.
• Kalınlıkları fazla olmadığı için uygulama yapılan mekânlarda gereksiz yer kayıplarıyla karşılaşılmaz. Duvarlara yapışan kısmı düz olduğu için tüm uygulamada düzenli ve estetik bir görünüm, fazladan herhangi bir işlem yapmadan sağlanır.
• Darbelere karşı dayanıklı olup iç ve dış mekânlarda rahatlıkla kullanılabilmektedir.

Yapay Taşların Kullanımındaki Kolaylıklar

Panel türü yapay taş kaplama ürünleri

• Her aşamada her yüzeye uygulanabilir. Sıvasız beton üzerine montajı yapılabilir.
• Montaj sırasında hiçbir İnşaat atığı ya da kirliliği yaratmaz.
• Dübel ve vida yardımı ile her türlü yüzeye monte edilebilir.
• Esnek yapısından dolayı oval ve yuvarlak yüzeylere monte edilebilir.
• Hızlı ve kolay montajı vardır.
• İç ve dış mekânlarda rahatlıkla kullanılabilmektedir
• Dekor değişikliğinde sökülmüş paneller, başka yüzeylerde yeni bir ölçülendirme yapılarak kullanılabilir.

Yapay taş kaplama plakaları

• Hafif olmasından dolayı hem taşıma ve depolamada hem de uygulamada büyük rahatlık sağlamaktadır.
• Kolayca uygun ölçüye getirilebilmektedir.
• Uygulanması doğal taşa göre çok daha hızlı ve az maliyetle yapılır.
• Ses ve ısı yalıtımı sağlanmasına katkıda bulunmaktadır.
• Kalınlıkları fazla olmadığı için gereksiz yer kayıplarıyla karşılaşılmaz.
• İç ve dış mekânlarda rahatlıkla kullanılabilmektedir.