Hidrolik

Kıyı Hidrodinamik Dengesi ve Kıyı Koruma Yapıları

Kıyı yapıları genel anlamda:
1. Endüstriye Yönelik Kıyı Yapıları (Limanlar, Tersaneler ve Barınaklar gibi),
2. Turizme Yönelik Kıyı Yapıları (Yat Limanları, Marinalar gibi)
3. Kıyıyı Korumaya Yönelik Kıyıya Dik veya Paralel olarak Yapılan Kıyı Yapıları (Dalgakıranlar, Mahmuzlar, kıyı Duvarları, Tahkimatlar, Açık Deniz Mendirekleri gibi)

Bu yapıların kıyı ile etkileşimleri dolayısıyla Kıyı Hidrodinamik Dengesi üzerindeki etkileri ise söyle özetlenebilir. Çeşitli maksatlar için kıyıda yapılmış olan bir liman veya balıkçı barınakları, kıyıyı ve dolayısıyla Kıyı Hidrodinamik Dengesini olumsuz Yönde Etkilerler. Şöyle ki, bir kıyıda katı madde net taşınımının yönü Batıdan Doğuya olduğunu varsayarsak bu yapılar akımları ve dolayısıyla katı maddeyi Batı kısmında tutacaklarından bu tarafta bir yığılma olurken Doğu kısmına akımı ve dolayısıyla katı madde taşınımını engelleyeceklerinden dolayı da Doğu tarafında ise oyulmaya sebep olurlar ve böylece Kıyı Boyu Katı Madde Tasınım Dengesi ve dolayısıyla Kıyı Hidrodinamik Dengesi bozulur.

Yanlış Projelendirilmiş Bir Liman veya Balıkçı Barınağının Kıyı ve Kıyı Hidrodinamik Dengesi Üzerindeki Olumsuz Etkileri

Her hangi bir kıyıda kıyıyı koruma amaçlı yapılmış olan Dalgakıranlar, Mahmuzlar, kıyı Duvarları, Tahkimatlar, Açık Deniz Mendirekleri gibi kıyı koruma yapıları eğer Mühendislik açısından asgari proje kriterlerinden dahi yoksun iseler bu yapılarda kıyı korumak bir yana dursun kıyıda tahribatlara ve kıyı hidrodinamik dengesinin bozulmasına sebep olabilirler.

Yanlış Projelendirilmiş Bir Kıyı Koruma Yapısının (Tahkimatın) Kıyı ve Kıyı Hidrodinamik Dengesi Üzerindeki Olumsuz Etkileri

Eğer bir kıyı koruma yapısı mühendislik açısından gerekli kriterlere sahip olarak projelendirilirse elbette ki hem kıyıyı koruyacak ve hem de doğal olarak kıyı hidrodinamik dengesini koruyacaktır.

Kıyıda Doğru Projelendirilmiş Kıyı Koruma Amaçlı Bir Yapının (Açık Deniz Mendireğinin) Kıyı ve Kıyı Hidrodinamik Dengesi Üzerindeki Olumlu Etkileri

Kıyı koruma yapıları özellikle sıralı olarak bir sistem içerisinde inşa edildiklerinde; tek olarak inşa edilen emsallerine göre daha verimli çalışırlar. Çünkü bir sistem içerisinde sıralı olarak inşa edilen kıyı koruma yapıları örneğin T mahmuzlar tek olarak yapılan Düz mahmuzların aksine, akarsuların getirdiği ve kıyı boyu taşınan katı maddeyi her iki tarafında tutarlar ve zamanla da bırakmazlar. Kıyı boyu taşınmakta olan ve çoğunluğunu kum çakılın oluşturduğu katı maddenin, sıralı olarak yapılan T mahmuzlar tarafından tutulması sonucunda; kıyıda büyük bir oranda kumlanma olayı meydana gelir. Meydana gelen bu yeni kumlanma olayı ise, yeni bir kıyı çizgisi oluşturarak, daha geniş kumsalların oluşmasına, kıyı turizminin gelişmesine ve kamunun kıyılardan maksimum derecede faydalanmasına imkan tanır. T mahmuzlar sayesinde oluşan bu kumlanma ve dolayısıyla kıyı çizgisi sirkülasyonu devam ederek hem daha geniş bir sahil elde etme imkanı sağlar hem de kıyı boyu katı madde taşınımının dengeli bir biçimde dağılımını temin ederek, kıyı hidrodinamik dengesinin korunmasını da sağlar.

Bir Sistem içerisinde sıralı olarak kıyıda inşa edilen kıyı koruma yapılarının (T mahmuzların) Kıyı ve Kıyı Hidrodinamik Dengesi Üzerindeki Olumlu Etkileri

Kıyıya Dik ve Kıyıya Paralel Kıyı Koruma Yapıları Kıyı koruma yapıları Kıyıya Dik veya Paralel olarak inşa edilebilirler. Bunlardan bazı örnekler verecek olursak: Kıyıya Paralel Kıyı Koruma Yapıları: Tahkimatlar (Anrosmanlar), Kıyı Duvarları gibi yapılar kıyı ile tam irtibatlı, kıyıda yani karada veya kumsalda yapılırlar. Bu tip yapılar kıyıya gelmek üzere olan dalgaları kıyıda kırmaya çalıştıklarından kıyı korumadaki rolleri; kıyı profiline, deniz taban topografyasına ve dalga dinamiğine bağlı olmakla birlikte çok etkili değildirler. Dolayısıyla bu tip yapılar kıyı erozyonlarının ve kıyı tahribatlarının önlenmesinde çok fazla etkinlik gösteremezler, kaldı ki çoğu zaman kendileri bile hasara veya tahribata uğrarlar.

Kıyıya Dik Kıyı Koruma Yapıları: Dalgakıranlar, Mahmuzlar, Açık deniz Mendirekleri, gibi yapılar kıyı ile irtibatlı olmakla birlikte; hemen, hemen tamamı suda yapılan yapılardır. Bu tip yapılar kıyıya gelmek üzere olan dalgaları su içerisinde kırdıklarından, kıyı korumadaki rolleri de paralel yapılara göre çok etkindir. Dolayısıyla bu tip yapılar kıyı erozyonlarının ve kıyı tahribatlarının önlenmesinde oldukça etkindirler.

Kıyıya Dik Yapının Kıyı Korumadaki Etkisi Kıyıya Paralel Yapının Kıyı Korumadaki Etkisi

Kıyı koruma yapıları içerisinde kıyıya dik yapılardan Açık Deniz Mendirekleri, dalgakıranlar veya mahmuzlar dışında daha etkili, daha modern ve kıyı-çevre ile uyumlu bir kıyı koruma yapısı/yapıları da vardır. Bu tip bir yapıya en iyi örnek “Batık Dalgakıranlar”dır. Batık dalga kıranların kıyı ve kara ile hiç irtibatı yoktur. Tamamı su içerisindedir ve kıyıdan itibaren kıyı profili ve proje kriterlerinin gerektirdiği derinlik ve açıklıklarda kolaylıkla inşa edilebilirler. Açık denizde, derin suda ve suya batık olarak inşa edildikleri için hem dalga kırmada oldukça başarılı sonuçlar vermektedirler hem de kıyı ve çevre ile hiçbir uyumsuzluk göstermezler çünkü tamamı su içerisinde ve görünmez vaziyettedirler. Balık faunaları için ise oldukça yarayışlıdırlar.