Kaba Yapı

Su Yalıtımı

Binaya dışarıdan ve içeriden gelebilecek, yapıya zarar veren su ve nemi binadan uzaklaştırmak için kullanılan malzemelere su yalıtım malzemeleri denir. Tasarımdan uygulamaya kadar tüm yönleri ile bir uzmanlık dalı olan yalıtımın ana unsurları “doğru detay”, “nitelikli malzeme” ve “sağlıklı uygulama” dır.

Binalarımıza nüfuz eden su, yapımızın taşıyıcı kısımlarında betonun bozulmasına, çatlamasına, şekil bozukluklarına ve betonarme donatının paslanarak taşıma kapasitelerinin düşmesine yol açar. Su yalıtımı uygulaması, binanın güvenliğini sağlamasının yanı sıra bakteri ve küf oluşmasını, suyun çatılarımızdan veya tavanlarımızdan damlamasını önleyerek sağlıklı ve konforlu ortamların sağlanmasında oldukça önemli bir yere sahiptir.

Çeşitleri

Su yalıtım malzemeleri kendi içinde oldukça çeşitlilik göstermektedir. Bunları genel olarak işlevlerine göre gruplandırmamız su yalıtımının önemini daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Su yalıtım malzemeleri, sürme ve serme olmak üzere iki kısma ayrılırlar. Bu malzemeler de kendi aralarında uygulanış şekillerine göre kısımlara ayrılmaktadır.

Sürme Tip Su Yalıtım Malzemeleri

• Çimento esaslı su yalıtım malzemeleri: Adından da anlaşılabileceği gibi çimento esaslı olup su ile karıştırılarak ve sürülerek uygulanan malzemelerdir. Tek bileşenli olan tipleri; toz haldedir ve uygulamadan önce su ile karıştırılarak sürülebilir kıvama getirilirler. İki bileşenli olan tipleri ise, ayrı paketler halinde sıvı ve toz bileşenden oluşur. Üretici tavsiyesine göre gerekiyorsa su ile de karıştırılabilir. Çimento esaslı malzemeler uygulama şekline göre ikiye ayrılır:
• Kristalize olan çimento esaslı malzemeler: Betonun içindeki kimyasallar ile reaksiyona girerek kristal üretirler. Bu kristaller betonun yapısına nüfuz ederek betondaki kapiler (kılcal) boşlukları tıkayarak su yalıtımı sağlar. Kristalize olarak betona işlemenin yanı sıra yüzeyde esnek ve dayanıklı bir katman oluşturarak iki aşamalı koruma sağlarlar. Hem negatif (içten) hem de pozitif (dış) taraftan uygulanabilirler. Tek veya iki bileşenli tipleri mevcuttur.
• Kristalize olmayan çimento esaslı malzemeler: Beton, şap ve benzeri yüzeylere kuvvetle yapışırlar, yüksek çatlak köprüleme (bağlama) özelliğine sahiptirler. Sadece pozitif taraftan uygulanırlar. Negatif taraftan kullanıma uygun değillerdir. Rijit, yarı elastik ve tam elastik tipleri vardır.
• Bitüm esaslı malzemeler: Bu yalıtım malzemeleri; likit haldeki bitüm esaslı malzemeler ve pasta halindeki kauçuk/ bitüm esaslı malzemeler olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır:
• Likit haldeki bitüm esaslı malzemeler: Normal sıcaklıkta akıcı halde olan asfaltlardır. Kendi aralarında üçe ayrılırlar:
  • Asfalt solüsyonları: Bir bitümlü malzemenin seyreltilerek sıvı hale gelmesiyle elde edilir. Özellikle astar amaçlı ve soğuk olarak uygulanır. TS’nın ilgili kısımlarında tekniğine uygun olarak nasıl yapılması gerektiği detaylı olarak verilmektedir. Buna göre astar beton, sıva, şap, gaz beton, ahşap, metal yüzeyler ve çimento yonga levhalar üzerine uygulanır. Ayrıca toprak altında kalan metal yüzeylerin korozyona karşı korunumu amacı içinde kullanılmaktadır. Zemin altındaki metal yüzeylere uygulanması durumunda 3 kat halinde en az 1 m3 suya 1 kg katılmak üzere malzeme yüzey üzerine uygulanmalıdır. Betonarme yüzeylerin sülfatlı zeminlerdeki korunumu içinse yine aynı miktardaki sarfiyat ile asfalt solüsyonu kullanılmalıdır.
  • Asfalt emülsiyonları: Bir bitümlü malzemenin su içinde disperse (dağılım) edilmesiyle elde edilir. Kullanımı sırasında su ile seyreltilerek soğuk olarak uygulanır. Beton ve gaz beton yüzeylerde astarlama amacıyla kullanılırlar. Asfalt emülsiyonlar metal yüzeylerde kullanılmazlar.
  • Kreozot: Metal ve ahşap yüzeylerin su yalıtımında, zift esaslı malzemeler kullanılması halinde astar olarak kreozot kullanılır. Kreozot, solüsyon tipinde bir malzemedir. Kömürden elde edilen ham katranın 2350 °C de kaynatılmasından elde edilir. Kahve siyah renkli yakıcı kokulu bir sıvıdır.
• Pasta halindeki kauçuk/bitüm esaslı malzemeler: Bir veya iki komponentli ( karışımlı ) malzemelerdir. İki bileşenli tiplerinde ikinci bileşen priz hızlandırıcı ve sertleştirici olarak karışıma katılır. Kuru, hafif nemli, emici ve emici olmayan yüzeyler ile beton, sıva, şap, metal, tahta, gaz beton vb. yüzeyler üzerinde de oldukça etkilidir. Esnek olmaları ve bina hareketlerine dayanmaları nedeniyle yüzeye çok rahat uygulanırlar. Bunun yanında toprak altı ve üstü mekânlarda, balkon, bahçe, teras, ıslak hacimler veya eski bitümlü membran yüzeylere, zift, asfalt gibi yatayda ve düşeyde rahatlıkla kullanılabilmektedir
• Poliüretan esaslı malzemeler:  Beton yüzeye fırça, rulo ile sürülerek veya püskürtülerek uygulanan türleri mevcuttur. Kürlerini tamamladıktan sonra süreli olarak elastik kalırlar. Bu tür malzemeler % 400’lere varan oranlarda elastiktir ve çatlak köprüsü kurabilme özelliğine sahiptirler. Binalarda dıştan temel yalıtımında, beton ve tuğla yapılarda su taşıyan çatlakların yalıtımında, teras ve otopark detaylarında, çatı yalıtımlarında kullanılabilirler. UV (ultra viyole) ışınlarına dayanıklı ve dayanıksız olan, tek veya çift bileşenli tipleri vardır.
• Akrilik esaslı malzemeler: Akrilik esaslı bir malzeme olup kopolimer akrilik dispersiyon (dağılım) esaslı bir karışıma sahiptir. Beton yüzeye sürülerek veya püskürtülerek uygulanır. Su ile seyreltilerek kullanılır. Birinci kat astar olmak üzere en az üç kat, gerektiğinde de taşıyıcı takviyesiyle uygulama yapılır. UV ışınlarına dayanıklı olan ve olmayan tipleri vardır. Islak hacim, teras vb. yerlerde kullanılabilir. Çok çatlaklı yüzeylerde taşıyıcı takviyesiyle uygulanması önerilir. Akrilik malzemeler kürünü tamamladıktan sonra daima elastik kalır
• Poliüretan esaslı malzemeler:  Beton yüzeye fırça, rulo ile sürülerek veya püskürtülerek uygulanan türleri mevcuttur. Kürlerini tamamladıktan sonra süreli olarak elastik kalırlar. Bu tür malzemeler % 400’lere varan oranlarda elastiktir ve çatlak köprüsü kurabilme özelliğine sahiptirler. Binalarda dıştan temel yalıtımında, beton ve tuğla yapılarda su taşıyan çatlakların yalıtımında, teras ve otopark detaylarında, çatı yalıtımlarında kullanılabilirler. UV (ultra viyole) ışınlarına dayanıklı ve dayanıksız olan, tek veya çift bileşenli tipleri vardır.
• Akrilik esaslı malzemeler: Akrilik esaslı bir malzeme olup kopolimer akrilik dispersiyon (dağılım) esaslı bir karışıma sahiptir. Beton yüzeye sürülerek veya püskürtülerek uygulanır. Su ile seyreltilerek kullanılır. Birinci kat astar olmak üzere en az üç kat, gerektiğinde de taşıyıcı takviyesiyle uygulama yapılır. UV ışınlarına dayanıklı olan ve olmayan tipleri vardır. Islak hacim, teras vb. yerlerde kullanılabilir. Çok çatlaklı yüzeylerde taşıyıcı takviyesiyle uygulanması önerilir. Akrilik malzemeler kürünü tamamladıktan sonra daima elastik kalır
• Yapı kimyasalları, derz malzemeleri ile yapısal su geçirimsizliği sağlayan malzemeler: Yapının her aşamasında, her elemanın imalatında iyileştirmesi, dayanıklılığın artırılması, hız kazanılması, kullanım ömrünün uzaması gibi amaçlarla kullanılan kimyasallardır. Genel olarak beton elemanların imalatı sırasında imalat kolaylığı sağlamak, betonun kalitesini artırmak, istenen özelliklerin verilmesini sağlamak ve su geçirimsizliği elde etmek amacıyla kullanılan yapı kimyasalları toz ya da likit (sıvı) halde bulunurlar. Genellikle; beton eleman imalatı sırasında, imalat kolaylığı sağlamasının yanında beton kalitesini artırarak istenilen özelliğin verilmesini sağlar ve betonun su geçirimsizliğini artırmada yardımcı olur. Yapı kimyasalları beton, harç katkıları ve derzlerde dolgu amaçlı olarak uygulanmaktadır. Derz dolgu olarak kullanılan malzemeler de uygulamaya yönelik olarak; dış yüzeye uygulanan, betonun bünyesine uygulanan ve iç yüzeye uygulanan malzemeler olmak üzere üç kısma ayrılır.
  • Beton Katkıları: Taze veya sertleşmiş haldeki beton özelliklerini değiştirmek için karıştırma işlemi sırasında betona çimento dozajının % 5’ini geçmemek üzere eklenen kimyasal maddelerdir. Bu katkılar betondaki boşlukların doldurulması prensibine dayanır. Bir anlamda da akışkanlaştırıcı katkılardır. Çatlaksız bir betonda, betona nüfuz eden suyun hacmi, buharlaşan suyun hacminden daha düşük ise betonun su geçirimsiz olduğundan bahsedilebilir. Su geçirimsizlik sağlayıcılar, içerdikleri kimyasal maddeler sayesinde betondaki kılcal boşlukların içerisini su itici tabakalar halinde doldurur, böylece betonun su emmesini azaltırlar.
  • Sıva ve Tıkaç Malzemeleri: Aktif su kaçaklarını genleşerek tıkayan şok prizli su tıkaçlarıdır. Suyla karıştırılarak kullanılırlar. Çatlak, boşluk ve deliklerden sızan ya da basınçlı şekilde gelen suların acil olarak durdurulması amacıyla uygulanırlar.
  • Derz malzemeleri:
    • Dış yüzeye uygulanan malzemeler: Yapıya su girişinin cephenin her noktasında durdurulması için kullanılırlar. Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat derzlerine girmesini engellerler. Betonun dış yüzeyine uygulanan polietilen veya hypalon su tutucu bantlardır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile çalışırlar. Donatı yerleştirilmesinin dâhili su geçirimini etkilediği, direkt su basıncının betonda hasar oluşturduğu (aşınma gibi), yapının dışındaki zararlı suların engellenmek istediği durumlarda kullanılırlar. Resim 2 de dış yüzeye derz dolgusunun uygulanması gösterilmiştir.
    • Betonun bünyesine uygulanan malzemeler: Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat derzlerinden geçişini engellemek için kullanılırlar. Betonun bünyesine uygulanan su tutucu bantlar veya su ile genleşen mastik ve profil malzemelerdir. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile çalışırlar. Estetik nedenlerden dolayı dışarıdan müdahale edilemeyen durumlarda, aşınma gibi direkt su basıncının betona etkidiği hallerde vb uygulanırlar.
    • İç yüzeye uygulanan malzemeler: İç yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat derzlerinden geçişini engellemek için kullanılırlar. Betonun iç yüzeyine uygulanan hypalon su tutucu bantlardır. Suyu durdurma prensibi ile çalışırlar.

Serme Tip Su Yalıtım Malzemeler

• PolimTermoplasti atactic polipropilen (APP) esaslı polimerik bitümle kaplanmış er bitümlü su yalıtım membranları: cam tülü taşıyıcı veya polyester keçe taşıyıcılı su yalıtım malzemesidir. Alt yüzü polietilen, üst yüzü polietilen ya da mineral kaplamalı olarak üretilmektedir. Rulo halinde piyasaya sürülmektedir.APP plastomerik ve SBS elastomerik olarak çeşitleri mevcuttur.
• Kiremit altı örtüleri: Kiremit altı örtüleri, eğimli çatıda çatı kaplamasının altında kullanılır ve polimer bitümden üretildiğinden çabuk oksidasyona uğramaz. Çekme dayanımı yüksektir, çatıda uzun süreli bir geçirimsizlik sağlar.
• Fibrocam taşıyıcılı kiremit altı örtüleri: Taşıyıcı olarak 50 g/m² ağırlıklı fibrocam kullanılarak üretilen, bir yüzü polietilen diğer yüzü örgü elastik polipropilen kaplı, APP (Atactic polipropilen) katkılı su yalıtım örtüsüdür.
• Kraft kâğıt taşıyıcılı kiremit altı örtüleri: Taşıyıcı olarak 140 g/m² ağırlıklı kraft kağıt kullanılarak üretilen, bir yüzü polietilen diğer yüzü örgü elastik polipropilen kaplı, APP (Atactic polipropilen) katkılı su yalıtım örtüsüdür.