Yapı İşletmesi

İnşaat Projelerinde Hedefler, Performans ve Satın Alma Yaklaşımları

Proje hedefleri, genellikle üç temel değişken etrafında şekillenir: süre, kalite ve maliyet. Bu değişkenler, projenin başarısını doğrudan etkiler ve tüm karar alma süreçlerinin merkezinde yer alır.

İhale Sistemi ve Proje Performansı

İnşaat hizmeti satın alma yaklaşımı (diğer adıyla ihale sistemi) ve elde edilen proje performansı, doğrudan proje katılımcılarının hedeflerinden etkilenir. Hangi ihale sisteminin seçileceği, projenin süresi, kalitesi ve maliyet yapısı üzerinde belirleyici olur.

Pazar Ekonomisinin Etkisi

Pazar ekonomisi koşulları, projelerin nasıl yürütüleceğini ve katılımcıların nasıl davranacağını büyük ölçüde şekillendirir. Özellikle bu koşullar, yalnızca bireylerin değil, aynı zamanda organizasyonların iş performansını da doğrudan etkiler.

Buna ek olarak, piyasadaki artan talepler, tüm proje paydaşlarının sorumluluk alanlarını genişletir. Dolayısıyla, ister birey ister kurum olsun, her katılımcı piyasa beklentilerine tam olarak uymak zorundadır.

Pazar Koşullarında Hedef Belirleme

Açık pazar ekonomisi içinde, inşaat projelerinde temel amaç hayatta kalmak, yani sürdürülebilir şekilde faaliyet göstererek makul kâr elde etmektir. İnşaat sektöründe amaç genellikle kârlılığı değil, büyümeyi maksimize etmektir.

Bu noktada iki farklı türde hedef ortaya çıkar:

• Projenin kendi hedefleri

• Proje katılımcılarının bireysel hedefleri

Eğer taraflar bu iki hedefi açıkça tartışır ve aralarında uyum sağlarsa, proje daha sorunsuz ilerler ve başarı olasılığı önemli ölçüde artar.

İşveren Beklentileri ve Gerçekçi Yaklaşımlar

Pek çok kişi işverenlerin daima “hızlı, kaliteli ve ucuz” projeler istediğini varsayar. Ancak bu varsayım her zaman doğru değildir. İşverenler, genellikle projenin ucuz olmasından çok, tahminlerinin isabetli olmasını tercih eder.

Deneyimler göstermiştir ki, başlangıçta düşük maliyetle sunulan projeler, tasarım ve yapım aşamalarında genellikle daha yüksek maliyetlere yol açar. Bu nedenle işverenler, projelerin gerçekçi bütçelerle ve güvenilir planlarla yürütülmesini bekler.

Hedefleri Değişkenlere Dönüştürmek

İnşaat projelerinde katılımcıların hedef ve isteklerini analiz etmek için değişkenler matrisi fikri oldukça faydalıdır. Proje yönetimi sürecinde öne çıkan temel değişkenler şunlardır:

• Organizasyon yapısı

• Sözleşme şekli

• Fiyat belirleme mekanizmaları

• Ödeme yöntemleri

Bu dört değişken, proje hedefleri olan süre, maliyet ve kalite ile doğrudan ilişkilidir.

Satın Alma Süreci ve Karar Safhaları

İnşaat yaptırma süreci (satın alma sistemi), üç temel karar verme aşamasına dayanır:

1. İşverenin ihtiyaçlarının tespiti

2. Bu ihtiyaçların, ölçülebilir proje kıstasları ve parametreler şeklinde ifade edilmesi

3. İşletim projesi değişkenlerinin bu kıstaslara göre değerlendirilmesi

Kaynak:

AKBIYIKLI, R. (2017), “İnşaat Yönetimi – Metraj ve Maliyet Hesapları”, Genişletilmiş 3. Baskı, 803 sayfa, Birsen Yayınevi, İstanbul.