- Yaşam=Tasarım
- Her an yeni bilgi
İnşaat Sektörünün Yeni Nesil Bilgilendirici Platformu
yapı TeknolojisiKategoriler
Yapı TeknolojisiGüncel Konular
Kaba Yapı
Blok veya Gazbeton Duvarlar
Blok veya Gazbeton Duvarlar Yığma ya da karkas yapılarda, hafif duvar elemanları ısı ve ses yalıtımında önemli bir rol oynar. Bu amaçla çeşitli boyut, şekil ve bileşimde bloklar kullanırız. Başlıca üç tür öne çıkar: Beton Briket Duvarlar Alçı Blok Duvarlar Gazbeton Duvarlar Beton Briket Duvarlar Beton briketleri, kum, çakıl, cüruf, bims (sünger taşı), tuğla ve kiremit kırıklarını çimento ve su ile harmanlayarak üretiriz. Karışımı özel kalıplara döker, vibrasyonla sıkıştırırız. 1 m³ duvar için yaklaşık 250–300 kg çimento kullanırız. Briketler hafif oldukları için avantaj sağlar. Genellikle 6×11×23 cm, 10×20×40 cm, 20×20×40 cm ve 20×30×40 cm ölçülerinde üretilir. Beş yüzünü kapalı, bir yüzünü açık bırakırız. Et kalınlığını en az 3 cm yapar, delik hacmini toplam hacmin yarısını geçirmeyiz. Örgü sırasında yatay derzleri 1.5–2 cm, düşey derzleri ise 1–1.5 cm bırakırız. Alçı Blok Duvarlar Alçıyı suyla karıştırır, kalıplara döker ve kurutarak alçı blokları elde ederiz. Blokları dolu gövdeli (deliksiz) veya boşluklu (delikli) üretiriz. Kalınlıkları 8, 10 veya 12 cm olur; diğer ölçüler genellikle 50×50 cm ya da 50×66.6 cm’dir. Üç blokla yaklaşık 1 m² duvar örebiliriz. Alçı bloklar hafiflik, kolay işçilik, sıva gerektirmeme ve testereyle kesilebilme gibi avantajlar sunar. Ancak, suya ve neme dayanıklı olmadıkları için ıslak hacimlerde kullanılmaz. Derz kalınlığı 2 mm’yi geçmez. Blokları şaşırtmalı olarak alçı hamuruyla yapıştırırız. Duvar örerken zemini temizler, ıslatır ve ince bir alçı hamuru yayarız. Üzerine 1–2 cm’lik esnek bant (styrophor) yerleştirir, tekrar alçı hamuru uygularız. Daha sonra blokları dizeriz. Tavan ve duvar birleşimlerinde alüminyum T profil veya kartonpiyer kullanırız. Kapı ve pencere boşluklarında önce kasayı yerleştirir, ardından blokları öreriz. Gazbeton Duvarlar Gazbetonu, kuvarsit, çimento, alüminyum tozu ve suyu karıştırarak üretiriz. Karışımı kalıplara döker, önce doğal kuruma sürecinden geçirir, ardından yüksek basınçlı buhar altında sertleştiririz. Gazbeton, piyasada YTONG adıyla bilinir. Bu malzeme donatısız veya donatılı olabilir. Ses ve ısı yalıtımı yüksektir, yanmaz ve el aletleriyle kolayca işlenir. Yoğunluğu 400 kg/m³ olan gazbeton 15 kg/cm², 500 kg/m³ olan ise 65 kg/cm² basınç dayanımı gösterir. Isı iletim katsayısı λ=0.08 Kcal/m·°Ch olup, klasik kagir malzemelere göre çok daha düşüktür. Türleri Bölme Bloklar: 7.5–12.5 cm kalınlık, 25–60 cm yükseklik ve 50–60 cm uzunluk ölçülerinde üretiriz. Genellikle yük taşımayan bölme duvarlarda kullanırız. Lentolar: 1–1.25 m uzunlukta üretir, kapı ve pencere boşluklarını geçmek için uygularız. Çelik donatı ekleyerek daha dayanıklı hale getiririz. Gazbeton Levhalar: 10–30 cm kalınlıkta, 50 cm yükseklikte ve 1–6 m uzunlukta üretiriz. Bunları düşey veya yatay duvar levhası olarak uygularız. Gaz Beton Bölme Panoları BG35 tipi panolar düzgün yüzey sağladığı için sıvaya gerek bırakmaz. Üzerine doğrudan boya yapabilir veya duvar kâğıdı kaplayabiliriz. Panolar yangına ve ısıya dayanıklıdır. Derzleri çimento şerbetiyle birleştirir, hızlıca duvar öreriz. Gaz Beton Duvar Blokları Gaz beton blokları, dış duvarlarda yatay ve düşey şekilde kullanırız. Fabrikada hassas makinelerle kestiğimiz için yüzeyleri düzgündür. Cephe duvarlarında 50 cm aralıklarla pahlı veya trapez kesitli olarak uygularız. Kerpiç Blok Duvarlar Türkiye’de kerpiç duvarların oranı yaklaşık %20’dir. 50 cm kalınlıkta örülen kerpiç duvarlar iyi yük taşır ve ısı yalıtımı sağlar. Ancak suyu hızla emdikleri için yalnızca az yağışlı bölgelerde tercih ederiz. Kerpiç harcını saman, kil ve ince kumla hazırlar, blokları kalıplara döveriz. Kalınlığı en az 25 cm yaparız. Duvarı nemden korumak için taşkın temeller üzerine oturtur, geniş saçaklarla yağmura karşı koruruz. 📖 Kaynak:Özdemir, İ. (2003). Yapı Elemanları Ders Notları. [PDF belgesi]. OMÜ Kaynak
Kaba Yapı
Tuğla Duvarlar
Tuğla Duvarlar Tuğla duvarlar, farklı boyut ve şekillerde üretilen tuğlaların çimento harcıyla birleştirilmesiyle ortaya çıkar. Üreticiler, tuğlayı elde etmek için killi toprak ile balçığı yoğurur ve kalıplara döker. Daha sonra karışımı güneşte kurutur, ardından 600–800 °C sıcaklıkta pişirir. Ayrıca, üretim sırasında kum, kül, öğütülmüş tuğla ya da kiremit tozu ekleyerek dayanıklılığı artırırlar. Kaliteli bir tuğla şu özellikleri taşır: Üretici onu iyi pişirir, homojen ve yoğun yapıda üretir. Çatlak ve boşluk bırakmadan hazırlar. 1,5 m yükseklikten bırakıldığında tuğla ikiden fazla parçaya ayrılmaz. 12 saat suda bekletildiğinde ağırlığının %20’sinden fazlasını emmez. Sonuç olarak, bu nitelikleri taşıyan tuğlalar güvenilir ve uzun ömürlü bir malzeme sağlar. Tuğla Türleri Harman Tuğlası Dolu Harman Tuğlası (DOHT): Gövdesi tamamen dolu ve deliksizdir. Delikli Harman Tuğlası (DEHT): Yapısı düşey deliklidir. Fabrika Tuğlası Normal Tuğla (NT): 190 × 90 × 50 mm ölçülerinde üretilir. Modüler Tuğla (MT): 190 × 90 × 85 mm ölçülerindedir. Blok Tuğla (BT): Farklı boyutlarda üretilebilir. Karşılaştırıldığında: Harman tuğlalarının basınç dayanımı genellikle 25–50 kg/cm² arasında değişir. Fabrika tuğlaları ise 60–100 kg/cm² arasında daha yüksek dayanım gösterir. Dolayısıyla, mühendisler daha sağlam yapılarda fabrika tuğlalarını tercih eder. Bunun yanında, bu tuğlalar ağırlıklarının yaklaşık %18’i kadar su emer. Tuğlaların Delik Oranına Göre Sınıflandırılması Dolu Tuğla Seyrek Delikli Tuğla Az Delikli Tuğla Fabrika Tuğlalarının İmalat Yöntemine Göre Sınıflandırılması Sinterleşmemiş Tuğlalar: Dolu Tuğla (DOT) Düşey Delikli Tuğla (DDT) Yatay Delikli Tuğla (YDT) Klinker Tuğlaları: Dolu Klinker Tuğlası (DOK) Delikli Klinker Tuğlası (DEK) Kullanım Alanları: İnşaatçılar dolu tuğlaları taşıyıcı duvarlarda kullanır. Düşey delikli tuğlalar genellikle yığma yapılarda görev alır. Yatay delikli tuğlalar ise betonarme karkas yapılarda ve ayırıcı duvarlarda işlev görür. Bununla birlikte, sinterleşme işlemi tuğlanın dayanıklılığını artırır. Ustalar, şekil verip kuruttukları tuğlaları erime noktasına yakın sıcaklıklarda pişirerek daha yoğun ve sağlam hale getirir. Donmaya Dayanıklılıklarına Göre Tuğlalar Tuğlaları dona karşı dayanıklılıklarına göre iki grupta değerlendirebiliriz: Dona Dayanıklı Tuğla (Cephe Tuğlası - C): Ustalar bu tür tuğlaları dış cephelerde kullanır. Dona Dayanıksız Tuğla (İç Yüzey Tuğlası - S): Genellikle iç mekan uygulamalarında tercih edilir. Öte yandan, doğru tuğla seçimi yaparken iklim koşullarını dikkate almak gerekir. Böylece yapı hem daha uzun ömürlü olur hem de enerji verimliliği artar. Kaynakça Özdemir, İ. (2003). Yapı Elemanları Ders Notları. [PDF belgesi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/musa.sahin/107900/Mimarl%C4%B1k%20ve%20Bina%20Bilgisi%20Ders%20Kayna%C4%9F%C4%B1%201-14%20Hafta.pdf
Kaba Yapı
Taş Duvarlar
Taş Duvarlar Taş duvarlar, yüzyıllardır hem dayanıklılığı hem de estetik görünümü nedeniyle tercih edilen yapılardır. Ustalar, taş ocaklarından çıkardıkları taşları işleyerek farklı tiplerde duvarlar inşa eder. Bu yöntemler, yapıların sağlamlığını artırırken aynı zamanda mimari değer katar. Özellikle doğal taşların kullanımı, yapıya rustik bir karakter kazandırır. Duvarlarda Kullanılan Taşların Özellikleri Öncelikle kullanılacak taşların homojen, damarsız ve çatlaksız olması gerekir. Kırıldığında ufalanmayan, keskin köşeler oluşturan taşlar her zaman daha dayanıklıdır. Bununla birlikte, taşın yüzeyi pürüzlü olmalı ve harca iyi yapışmalıdır. Öte yandan, kalker taşları ateşe maruz kalan alanlarda uygun değildir. İnce yonu taşlarda ise kolay işlenebilir ve ince taneli yapılar tercih edilir. Son olarak, çok kenarlı taşların köşe açıları 60°’den küçük olmamalıdır. Mühendisler, bu taşları laboratuvar testleriyle kontrol eder ve yalnızca dayanıklılığı kanıtlanan malzemeleri uygular. Böylece yapı, hem güvenli hem de uzun ömürlü hale gelir. Şekil ve Görevlerine Göre Taşlar Sıra Taşları (boyuna taşlar): Ustalar bu taşları duvar yüzeyine paralel biçimde yerleştirir. Kenet Taşları (bağlantı taşları): Ustalar bu taşları en büyük boyutları duvar yüzeyine dik gelecek şekilde kullanır. Bu yöntem sayesinde duvar hem sağlam hem de dengeli yükselir. Taş Duvarların Yapım Kuralları Taş duvar örerken ustalar belirli kuralları izler. Öncelikle topraklı, killi veya yosunlu taşları temizler. Daha sonra küçük parçalar yerine yeterli büyüklükte taşları seçer. Yatak yüzeylerini yatay olarak yerleştirir ve her iki ya da üç taşta bir kenet taşı ekler. Ayrıca köşe, kapı ve pencere kenarlarında iri ve düzgün taşlar kullanır. Gerektiğinde köşeleri tuğla ile örer ve ip çekerek hizalamayı sağlar. Temelde ise iri ve dayanıklı taşlardan yararlanır. Böylece yapı hem estetik hem de güvenli olur. Taş Duvar Türleri 1. Moloz Taş Duvarlar Moloz taş duvarlar, ocaktan çıkan taşların işlenmeden kullanılmasıyla yapılır. Harçsız moloz taş duvar (kuru duvar): Bahçe, çevre ve istinat duvarlarında; fosseptik ve su kuyularında görülür. Harçlı moloz taş duvar: Temel, bodrum ve normal kat duvarlarında, ayrıca çevre ve istinat duvarlarında tercih edilir. Kurallara göre, 1 m² duvarda 15’ten fazla taş kullanılmaz. Her metrekarede en az iki kenet taşı bulunur. Taş kalınlıkları 15 cm’den büyük seçilir ve derz kalınlığı 4 cm’nin altında tutulur. Eğer taş yanlış yerleşirse usta onu kaldırır ve yeniden örer. 2. Kaba Yonu Taş Duvarlar Kaba yonu taş duvarlar, sıvasız cephelerde ve istinat duvarlarında kullanılır. Ustalar taş yüzeylerini murç veya tarakla en az 15 cm düzeltir. Gerektiğinde 2 cm eninde tesviye çerçevesi yapar. Cephedeki kabarıklık 3 cm’yi geçmez. 3. İnce Yonu Taş Duvarlar İnce yonu taş duvarlar, yüksek işçilik maliyetine rağmen estetik görünümleriyle öne çıkar. Mimarlar, özellikle bina cephelerinde bu tür taşları tercih eder. Ustalar yüzeyleri 15 cm derinliğe kadar gönyesinde düzeltir ve en küçük kenarı 20 cm’den büyük seçer. Böylece hem düzenli hem de estetik bir cephe ortaya çıkar. 4. Kesme Taş Duvarlar Kesme blok taş duvarlar, titiz işçilik ve yüksek maliyet gerektirir. Ustalar taşları makineler veya el aletleriyle dikkatlice keser. Bu sırada derz kalınlığını 1 cm’nin altında tutar. Daha sonra taşları geçmeli sistemle dizer ya da metal bağlantı elemanlarıyla sabitler. Sonuç olarak, bu yöntem hem dayanıklılık hem de estetik sağlar. Bu nedenle prestijli yapılarda ve dış cephe kaplamalarında yaygın biçimde kullanılır. Kaplama Taş Duvarlar Kaplama taş duvarlar, kârgir duvarların ön yüzüne uygulanır. Ustalar taş kalınlığını 15 cm’den büyük, derz aralığını ise 10 cm’den küçük seçer. Ayrıca cephe kaplamalarında taşları saplama ve kenetlerle sabitler. Böylece yapı hem dekoratif hem de dayanıklı bir görünüm kazanır. Kaynakça Özdemir, İ. (2003). Yapı Elemanları Ders Notları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
Kaba Yapı
Kerpiç Duvarlar
Kerpiç Duvarlar Genellikle küçük, tek katlı ve geçici yapılarda uygulanırlar. Bu gereçlerle inşa edilen yapıların subasman kotuna kadar olan bölümlerini mutlaka taş malzeme ile inşa etmek gerekir. Kerpiç; balçık, kil gibi doğal gereçleri saman, kıyılmış bitki sapları veya kökleriyle ve plastik kıvamdaki suyla karıştırıp yoğurarak elde edilir. Ahşap kalıplara yerleştirilen kerpiçleri açık havada kurutarak hazır hale getirirler. Üreticiler kerpiçi iki farklı boyutta imal eder. Kuzu Kerpiç. 10 x 13 x 28 cm. boyutunda prizmatik Ana Kerpiç. 10 x 28 x 28 cm. boyutunda prizmatik Kerpiç yapı elemanlarıyla örülen duvarların kalınlıkları da 13 ya da 28 cm. kadar olur. Duvar örgüsünde kullanılan harç da yine ayni karışımdan oluşur. Yatay derzler 2.0 - 2.5 cm. düşey derzler de 2.0 cmyi geçmemelidir. Kaynak: Özdemir, İ. (2003). Yapı Elemanları Ders Notları. [PDF belgesi]. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/musa.sahin/107900/Mimarl%C4%B1k%20ve%20Bina%20Bilgisi%20Ders%20Kayna%C4%9F%C4%B1%201-14%20Hafta.pdf adresinden edinilmiştir.
Kaba Yapı
Kargir Duvar Türleri
Kargir Duvar Türleri Yapıldıkları gereçlere göre; Kerpiç duvarlar Taş duvarlar Tuğla duvarlar Hafif blok veya gazbeton duvarlar Panel duvarlar Beton ve betonarme duvarlar Karma ya da kompoze duvarlar. Kaynak: Özdemir, İ. (2003). Yapı Elemanları Ders Notları. [PDF belgesi]. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/musa.sahin/107900/Mimarl%C4%B1k%20ve%20Bina%20Bilgisi%20Ders%20Kayna%C4%9F%C4%B1%201-14%20Hafta.pdf adresinden edinilmiştir.
Kaba Yapı
Duvarlar
Kârgir Duvarlar: Türleri ve Özellikleri Kârgir duvarlar, ustaların doğal ya da yapay taşları harçla örmesiyle oluşur. Ayrıca mühendisler, bu duvarları dayanıklılığı ve estetiği artırmak için tercih eder. Özellikle sağlam malzemeler kullanıldığında, yapılar çok daha uzun ömürlü olur. Kârgir Duvar Malzemeleri Kârgir duvarların inşasında farklı malzemeler bulunur. Doğal taşlar: Ustalar, basınç dayanımı 350 kg/cm²’nin üzerindeki taşları seçer. Bununla birlikte dayanımı düşük taşlardan kaçınırlar. Yapay taşlar: Fabrika tuğlaları, gazbeton blokları, kireç kumtaşı blokları ve beton briketler bu gruba girer. Özellikle gazbeton, hafifliğiyle öne çıkar. Harçlar: Çimento ve kireç, belirli oranlarda kum ve suyla karıştırılır. Böylece sağlam bir bağlayıcı elde edilir. Sonuç olarak malzeme seçimi, duvarın dayanıklılığı üzerinde doğrudan etkili olur. Kârgir Duvar Türleri Mimarlar, kârgir duvarları iki ana grupta sınıflandırır: Yığma kârgir duvarlar Yarım kârgir duvarlar Bununla birlikte her grubun kendine özgü teknik kuralları vardır. 1. Yığma Kârgir Duvarlar Yığma kârgir duvarlar, taşıyıcı ya da taşıyıcı olmayan özelliklere sahiptir. a) Taşıyıcı Duvarlar Bu duvarlar, yapının ağırlığını ve dış yükleri zemine iletir. Taşıyıcı dış duvarlar: Ustalar, en az 30 kg/cm² basınç dayanımına sahip harman tuğlalarıyla örer. Bodrumlarda ise 50 kg/cm² dayanımlı yapay taşlar kullanılır. Ayrıca kaba yonu taş duvarlar en az 45 cm, ince yonu taş duvarlar ise 40 cm kalınlığında yapılır. Taşıyıcı iç duvarlar: Kapı ve pencere boşlukları, tüm duvar uzunluğunun %40’ını aşmaz. Merdiven altı duvarları en az 19 cm olur. Eğer basamaklar duvara dayanıyorsa, kalınlık 29 cm’ye çıkar. b) Taşıyıcı Olmayan Duvarlar Bu duvarlar yalnızca kendi yüklerini taşır. Dış duvarlar: Genellikle karkas yapılarda görülür. Ayrıca yükseklik/genişlik oranı dikkatle hesaplanır. İç duvarlar: İşçiler, döşeme üzerine örer ve duvarın ağırlığının 700 kg/m²’yi geçmemesine özen gösterir. c) Destek Duvarları Mimarlar, taşıyıcı duvarların devrilmesini engellemek için destek duvarları yapar. Bununla birlikte ölçü kuralı nettir: Destek duvarın uzunluğu, yüksekliğinin üçte birinden büyük olmalıdır. 2. Yarım Kârgir Duvarlar Yarım kârgir duvarlar, kısmen taş ve harçtan, kısmen ahşap veya çelikten oluşur. Özellikle kat yüksekliği 3.00 m’yi geçmez. En fazla iki katlı yapılarda uygulanır. Ayrıca dış taşıyıcı duvarların kalınlığı 29 cm’den az olmaz. Döşemeler, sağlam ankrajlarla dış duvarlara bağlanır. Sonuç Sonuç olarak kârgir duvarlar, hem taşıyıcı hem de bölme elemanı olarak yapılarda büyük önem taşır. Ayrıca yığma kârgir duvarlar sağlamlık için tercih edilirken, yarım kârgir duvarlar daha ekonomik çözümler sunar. Bununla birlikte her iki tür de belirli standartlara uyularak inşa edilmelidir. Bu nedenle kârgir duvarlar, dayanıklılığı ve estetiği aynı anda sağlayarak mimarlıkta vazgeçilmez bir yapı elemanı haline gelir. Kaynak Özdemir, İ. (2003). Yapı Elemanları Ders Notları. [PDF belgesi]. OMÜ Kaynak Linki
Kaba Yapı
Kayar ve Tırmanır Kalıp
Kayar ve Tırmanır Kalıp Sistemleri Kayar ve tırmanır kalıp sistemleri modern inşaat teknolojilerinde önemli bir yer edinir. Bu sistemler, hızlı ve sürekli bir uygulama süreci sağlar. Ayrıca, ek iskele ihtiyacını ortadan kaldırarak maliyetleri azaltır ve iş gücü verimliliğini artırır. Çalışma Prensibi İnşaat ekibi, tırmanır kalıpları vinç desteğiyle yukarıya kaldırır. Böylece kalıplar güvenli ve kontrollü bir şekilde yükselir.Öte yandan, kayar kalıplar çelik çubuklar ve yardımcı elemanlarla sürekli yukarı doğru hareket eder. Temel ya da sertleşmiş beton yüzeyi, kaldırma sırasında sisteme mesnet görevi görür ve stabiliteyi artırır. Ustalar kayar kalıpları manuel, pnömatik veya mekanik sistemlerle yükseltir. Böylece kalıp sistemi saatte 5–30 cm hızla ilerler ve günlük ortalama 1,5–2 metre yükselir. Elemanları Kalıp Elemanı: Ahşap veya çelik panolardan oluşur. Sehpa İskelesi: Kalıbı sabitler, beton basıncını dengeler ve yukarı hareketi kolaylaştırır. Kaldırma Elemanı: Tırmanma çubuklarına yerleşir ve kalıbın yükselmesini sağlar. Çalışma Platformları: İşçiler beton dökümü ve denetim işlemlerini bu platformlarda gerçekleştirir. Ahşap Çerçeve: Donatı ve elektrik tesisatının düzenini sağlar. Tesisat Şebekeleri: Elektrik ve aydınlatma sürekliliğini güvence altına alır. Boşluk Çerçeveleri: Projede öngörülen boşlukları oluşturur. Kayar Kalıp mı, Tırmanır Kalıp mı? Aralarındaki Farklar Kriter Kayar Kalıp Tırmanır Kalıp İlerleme Hızı Hızlıdır (10–12 inç/saat) Daha yavaştır, kontrollü ilerler Demir Montaj Hızı Hızlı ilerleme gerektirir Daha esnek çalışma olanağı sunar Kontrollü Üretim Sürekli döküm yapar, kontrol azdır Daha kaliteli ve kontrollü üretim sağlar Derz İzleri Yatay derz görülmez Yatay derz izleri oluşur Eleman Yetiştirme Süresi Karmaşık, zaman alıcıdır Daha kısa sürede eleman yetiştirilebilir Kullanım Alanları Kayar kalıp sistemleri, özellikle yüksek betonarme yapılar ve endüstriyel tesislerde avantaj sağlar. Mühendisler kayar kalıp sistemlerini ayrıca soğutma kulelerinde, ambar ve tank yapılarında ve çimento fabrikalarında yaygın olarak kullanır. Sonuç İnşaat sektörü, bu kalıp sistemleri sayesinde hız, kalite ve güvenliği birlikte elde eder. Projeler doğru kalıp sistemiyle daha kısa sürede ve daha düşük maliyetle tamamlanır. Bununla birlikte, doğru seçim sayesinde iş güvenliği de artar. Kaynakça Apay, A. (2013). Yapı Bilgisi 1 [PowerPoint slides]. Scribd. Link
Kaba Yapı
Şişirme Kalıp
Şişirme Kalıp Şişirme kalıp sistemleri, hızlı bir yapım sürecine sahip, hafif, taşıma giderleri az, temiz yüzeyler ve monolitik bağlantılar elde edilebilen sistemlerdir. Uygulamada, şişirme kalıplar ile yarım küre, silindir ve benzeri formlarda beton dökülebilmektedir. İlke olarak belirli bir iç basınca sahip şişirme kalıp üzerine tabakalar halinde beton püskürtülmektedir. Beton dökümünden sonra kalıp sökülmekte ve yalıtım tabakaları uygulanmaktadır. Toplam kabuk kalınlığı 10 cm kadardır. Şişirme Kalıp sistemleri, hızlı bir yapım sürecine sahip, hafif, taşıma giderleri az, temiz yüzeyler ve monolitik bağlantılar elde edilebilen sistemlerdir. Uygulamada, şişirme kalıplar ile yarım küre, silindir ve benzeri formlarda beton dökülebilmektedir. İlke olarak belirli bir iç basınca sahip şişirme kalıp üzerine tabakalar halinde beton püskürtülmektedir. Beton dökümünden sonra kalıp sökülmekte ve yalıtım tabakaları uygulanmaktadır. Toplam kabuk kalınlığı 10 cm. kadardır. Bu sistemler sanayi tesislerinde pek kullanılmamakla birlikte bazı mekanların üzerlerini, herhangi bir taşıma fonksiyonu olmayan son bir örtü biçiminde kapatabilme açısından değerlendirilebilmektedirler. Kaynak: Apay, A. (2013). Yapı Bilgisi 1 [PowerPoint slides]. Scribd. https://www.scribd.com/document/567422186/yap%C4%B1-bilgisi-%C4%B1-PDFDrive
Kaba Yapı
Tünel Kalıp Sistemleri
Tünel Kalıp Sistemleri Tünel kalıp sistemi, binaların döşeme ve duvarlarının büyük kalıp elemanlar ile birden döküldüğü, yerinde dökme bir yapım sistemidir. Hazır kalıplar ile binanın taşıyıcı elemanları betonarme olarak üretilmekte, temeller, çatı ve bitirme işlerinin çoğunluğu geleneksel teknikler ile gerçekleştirilmektedir. İç ve dış bölme duvarları ise çoğunlukla hazır panellerden oluşturulmaktadır. Tünel kalıplar ile bir hacmin en çok üç duvarı dökülebilmektedir. Açık kalan kısımdan çıkarılan kalıplar, vinç yardımıyla başka bir noktada tekrar kurulmaktadır. Resim 1- Tünel Kalıp Tünel kalıplar temelde şu elemanlardan oluşturulmaktadır: Kalıp yüzeyleri: Yaklaşık 3 mm. kalınlığında çelik saçtan yapılmaktadırlar. Ancak saçın rijitliğinin sağlanması ve beton dökümü sırasında basınçtan dolayı eğilme olmaması için saçın iç yüzeyinde çelik profillerden yapılmış bir karkas bulunmaktadır. Çalışma platformları: Beton prizini yaptıktan sonra kalıpların sökülmesi için gerekli olan elemanlardır. Kalıplar bu platformlar üzerine çekilerek sökülmekte ve çıkartılmaktadırlar. Standart platform boyutları 3 metredir. Ek kalıp parçaları: Döşeme boşlukları, perde alınları, konsollar, döşeme alınları için kullanılan kalıp parçalarıdırlar. Destek elemanları: Tünel kalıbın arkasına, beton dökümü ile gelecek yükü almak üzere konulan elemanlardır. Bu destek elemanlarından başka, kalıp elemanı içinde ayarlı çapraz, ayarlı dikme, kriko tekerlekler, kalıp yatay askısı ve benzeri elemanlar vardır. Tünel kalıpların yaklaşık ağırlığı 60 – 70 kg/m2’ yi bulmaktadır. Kalıp boyutları farklı üreticilerin kendi sistemlerine göre belirlenebilmektedir. Örneğin bir sistemde, kalıpların derinliği 62,5 – 125 – 250 cm ve katları olarak değişmektedir. Enleri ise 105 cm’den başlayarak 30 cm’ in katları olarak artmaktadır. 600 cm’lik açıklığı geçebilen tünel kalıp sisteminde yükseklik 230 – 300 cm’ dir. Bu kalıplar yaklaşık 500 defa kullanılabilmektedirler. Konvansiyel kalıp sistemine göre (takılır – sökülür kalıp) % 50 daha hızlı bir yapım sistemidir. Bu sistemde, beton dökümünden sonra, kalıp kurulan mekanın içinde sıcak hava üfleyen ısıtıcılarla hızlı bir kürleme işlemi yapılmakta, bu sayede beton, sıfırın altındaki ısılarda bile hızlı bir şekilde sertleşebilmektedir. Bu sistem, toplu konut inşaatlarında kullanılması, ekonomik ve zaman açısından oldukça uygun bir yapım sistemidir. Ayrıca yer üstü ve yer altı tünel yapımlarında da kullanılabilmektedir. Kaynak: Apay, A. (2013). Yapı Bilgisi 1 [PowerPoint slides]. Scribd. https://www.scribd.com/document/567422186/yap%C4%B1-bilgisi-%C4%B1-PDFDrive