Yapı İşletmesi

Metraj Yapma Kuralları

Genel İlke

Metraj yaparken temel amaç, yapılan işi birim fiyat kitabındaki poz ve miktarlarla doğru şekilde ifade etmektir. Her pozun nasıl ölçüleceğini birim fiyat tarifleri açıklar. Teknik elemanlar, karşılaştıkları belirsiz durumlarda benzer işlere ve tariflere bakarak çözüm üretir.

Sıralama ve Yazım

Teknisyenler metrajı genellikle poz numaralarına göre yapar. Bu sıralama, hem işin aşamalarını hem de hakediş hesaplarını kolaylaştırır. Aynı zamanda, işin uygulama sırasına göre metraj yapmak da işlemleri eksiksiz yürütmeyi sağlar.

Metraj bilgilerini ilgili cetvellere yazarız. Bu cetveller işin türüne göre değişebilir.

Metraj Hazırlarken Dikkat Edilecek Noktalar

• Ölçü rakamlarını yazarken virgül ve boyutlamaya dikkat etmeliyiz.

• Gereksiz boyut tekrarlarından kaçınmalıyız.

• İç boyutları gereksiz yere kullanmamalı, ölçü çizgilerini dışarıya yazmalıyız.

• Açıklamaları açık ve anlaşılır biçimde yazmalıyız.

• Benzer bölümleri aynı renk ve numaralarla işaretlemeliyiz. Boyutları ve ölçü birimlerini tam yazmalıyız.

• Yapı bölümlerini eksik ya da fazla göstermemeliyiz.

Resmî Kaynak ve Ölçü Birimleri

Kamuya ait inşaatlarda metraj işlemlerini, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı Birim Fiyat Tarifleri kitabına göre yaparız. Bu kitap, yapı elemanlarına ait ölçü birimlerini şöyle açıklar:

Tablo 1: Metraj Birimleri

Uygulama Esasları

• Boyut ve miktarları doğru birimlerle yazmalıyız.

• Metraj yapılan yerleri projede işaretlemeliyiz.

• Benzer boy, en ve yükseklikleri aynı adetle çarpmalıyız.

• Hesaplamaları metre cinsinden yapmalıyız.

• Matematik işlemlerinde hata yapmamalıyız.

• Yapı elemanlarını anlaşılır sembollerle göstermeliyiz.

• Genellikle önce boşlukları (minhaları) dahil ederek hesap yapmalı, ardından düşmeliyiz.

Metraj Cetvellerini Doldurma

• Elemanları akslara, katlara ve bölgelere göre açıkça tanımlamalıyız.

• Aynı özellikteki yapı elemanlarının tüm yapıdaki brüt miktarını belirlemeli, boşlukları ise ayrı gruplar hâlinde ve hangi elemana ait olduğunu belirterek hesaplamalıyız.

• Kontrol sırasında işlemleri kolayca takip edilebilecek şekilde yapmalıyız.

• Beton metrajında örneğin temel, kolon, döşeme ve kiriş miktarlarını ayrı ayrı göstermeliyiz.

Metraj Özeti

Bir yapının metraj hesapları çok sayfalı olabilir. Ancak keşif veya malzeme ihtiyacını belirlerken, genellikle sonuçlar gerekir. Bu yüzden her yapı elemanının toplam miktarını alır ve bunları ayrı bir listede toplarız. Bu listeye metraj özeti, yazıldığı tabloya ise metraj özet cetveli deriz.

Metraj özeti; yapıdaki elemanları miktarlarıyla birlikte topluca gösterir. Keşif hazırlığında ve malzeme hesabında bu tabloyu esas alırız.

Kaynak:

AKBIYIKLI, R. (2017), “İnşaat Yönetimi – Metraj ve Maliyet Hesapları”, Genişletilmiş 3. Baskı, 803 sayfa, Birsen Yayınevi, İstanbul.