Yapı İşletmesi

Metraj 

Metraj, uygulanacak projenin maliyetinin, kullanılacak malzemenin miktarlarının belirlenmesi için temel unsurudur. Meydana getirilmiş işlerin miktar ve nitelik olarak sınıflandırıldığı hesaplardır. İnşaat çeşitliliği nedeniyle inşaat tipi kadar metraj şekilleri vardır.

Tanımı Bir yapıyı meydana getiren bütün bölümlerin, projesinden veya uygulama sırasında ölçülerek uzunluklarından metre (mt),  alanların metrekare (m²),  hacimlerin metreküp (m³),  demir işlerinin kilogram (kg) olarak miktarlarının bulunmasına metraj (ölçümleme) denir.

Önemi Bir yapının yapılması için ilk önce imar durumuna göre projeleri çizilir. Yapının projeleri üzerinden maliyet bedeli hesaplanır. Yapı için harcanacak malzeme miktarı teker teker hesaplanır. Yapının maliyetinin bilinmesi yapı sahibi açısından çok önemlidir. Yapı sahibi özel şahıs ise mali durumunu maliyet bedeline göre planlayabilir. Yapı sahibi kamu kurumu ise mali iş programlarını maliyet bedeline göre yapabilirler.

Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu işe ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.

Metraj (ölçümleme) işlemi sonunda, o yapıyı meydana getirmek ve yapabilmek için gerekli işlerin (imalatların); yapı bölümlerinin yalnızca birimleri üzerinden  miktarları hesaplanır. Metraj cetvellerine yazılarak düzenli ve anlaşılır biçimde olması sağlanır.

Çeşitleri

Genelde iki çeşit metraj vardır. Birincisi yapının projeleri üzerinden yapılan metrajdır. Buna ön keşfe esas metraj denir. İkincisi yapı tamamlandıktan sonra bitmiş yapının üzerinden alınan ölçülerle yapılan metrajdır. Buna da kesin keşfe esas metraj denir.

Ayrıca metrajı yapılacak yere göre;

• Kazı işleri metrajı
• Demirsiz beton metrajı
• Betonarme metrajı
• Kalıp metrajı
• Taş duvar metrajı
• Donatı metrajı
• Çatı metrajı
• Kapı ve pencereler metrajı
• İnce işler metrajı çeşitleri bulunmaktadır.

Kazı işleri metrajı

• Kazı hacmi hesaplanır.
• Temel planı veya kazı planı üzerinde hesap yapılır.
• Ø Çakışan alanlara dikkat edilmelidir.
• Birim fiyat, kazının yapılış yöntemine ve toprağın cinsine göre değişir.

Ø Demirsiz beton metrajı

• Demirsiz betonun (grobeton) kullanıldığı yerlerin hacmi hesaplanır. Demirsiz betonun kullanıldığı yerler; temel altına dökülen beton ve blokaj üstü betondur.
• Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.
• Birim fiyatlar, betonun dozuna göre değişir.
  • 1 m³ beton için kullanılan kum, çakıl, su ve çimento miktarları,
  • Kullanılan çimentonun gramı, dozu fiyatı belirler.

Ø Demirli beton (betonarme) metrajı

• Demirli betonun (betonarme) kullanıldığı yerlerin hacmi hesaplanır. Demirli betonun kullanıldığı yerler şunlardır:
  • Temel
  • Kirişler
  • Kolonlar
  • Döşemeler
  • Lentolar
• Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.
• Birim fiyatlar, betonun dayanımına (B160, BS14 gibi) göre değişir.

Kalıp işleri metrajı

• Kalıp; ıslak betona şekil vermek ve bir arada tutmak için kullanılır, sertleşince sökülür. Hazır veya yerinde ve çelik veya ahşap olmak üzere iki tür kalıp kullanılır.
• Kalıp gören yüzeyler projesinden veya yerinden ölçülerek hesaplanır.
• Yüzey alanı olarak hesaplanır, kalınlık ihmal edilir.

Taş duvar, Tuğla duvar, Blokaj metrajı

• Hacim olarak hesaplanır.
• Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.
• Taş duvarlar, blokaj ve temellerde kullanılır.
• Tuğla duvar, binanın duvarlarında kullanılır.
• Kullanılan harçta hesaba girer.
• Ø Zayiat dikkate alınmalıdır.

Betonarme demiri (donatı) metrajı

• Ağırlık olarak hesaplanır.
• Donatı çapına göre birim fiyatlar değişir.
• Donatı detay planlarından hesaplanılır.
• 1 m³ betona gereken demir miktarından veya yapının metrekaresine düşen demir miktarından kaba olarak hesaplanabilir. Yığma yapılarda yapının m²’sine 13 kg demir, betonarme karkas yapılarda yapının m²’sine 19 kg demir, projede bulunan her m³ demirli beton hacmi için ise 80 – 100 kg demir kullanılır.

İnce işler metrajı

• Badana ve sıva (alan- m²)
  • Boyanacak yüzey alanları ölçülür.
  • Tavan ve duvarlar (Kapı ve pencere boşlukları çıkarılır.)
  • Birim fiyatları boya çeşidine göre değişir.
• Yer kaplaması (alan- m²)
• Cam takılması ve macunlanması (alan- m²)

Çatı metrajı

• Çatı kaplaması (alan- m²) Ø Mahya (uzunluk-m)
• Çatı izolasyonu (alan- m²)
• Ahşap çatı (alan- m²)

Diğer elemanların metrajı

• Kapı ve pencere kasaları (alan- m²)
• Kapı ve pencere kanadı (alan- m²)
• Süpürgelikler (uzunluk-m) Ø Denizlik (alan- m²)
• Yağmur borusu (uzunluk-m)
• Yağmur oluğu (uzunluk-m)
• İş iskelesi (alan- m²)