İnşaat Mühendisliği Nedir? – Kısa Tarihi ve Gelişimi

İnşaat mühendisliği, mühendislik alanlarının en eskilerinden biri olup, genellikle “mühendisliğin anası” olarak kabul edilir. Bu alan, köken olarak askeri mühendislikten sonra gelen en temel mühendislik dalıdır.

Civil Engineering Teriminin Doğuşu

“Civil engineering” (sivil mühendislik) terimi ilk olarak 18. yüzyılda, askeri olmayan mühendislik uygulamalarını ayırmak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. Yani, “inşaat mühendisliği” ifadesi, askeri mühendisliğe karşılık olarak doğmuş bir kavramdır. Bu terim zamanla İngilizce’de yaygınlaştı ve modern anlamda inşaat mühendisliğini tanımlamaya başladı.

Resmi Meslek Olarak Tanınması

İnşaat mühendisliği, 1828 yılında İngiltere’de kraliyet imtiyaznamesi kazanarak ilk kez resmi bir meslek olarak tanındı. Aynı zamanda, mesleğin ilk tanımı da bu dönemde yapıldı.

İlk Tanım:

“İnşaat mühendisliği, yollar, köprüler, kanallar, limanlar, deniz fenerleri gibi yapılar inşa ederek, doğanın büyük güçlerini insanlığın faydasına sunma sanatıdır.”

Bu tanım, mesleğin geniş kapsamını ve insanlık için taşıdığı önemi açıkça ortaya koymaktadır.

İlk İnşaat Mühendisliği Kurumu ve Thomas Telford

Mühendisler, 19. yüzyılda Londra’da inşaat mühendisliğine özel ilk kurumu oluşturdu ve ona ‘Institution of Civil Engineers’ adını verdi. Kurumun ilk başkanı ise ünlü mühendis Thomas Telford oldu.

Thomas Telford Kimdir?

Thomas Telford; taş ustası, mimar ve inşaat mühendisi olarak tanınır. Hem İskoçya hem de İngiltere‘de birçok yol, köprü, liman ve kanal projesine imza atmıştır. Tasarladığı yapılar zamanına göre oldukça yenilikçi bulunmuştur.

En Ünlü Projesi: Telford Bridge (Ironbridge)

Resim 1- Telford Bridge (Ironbridge)

Telford’un en özgün projelerinden biri olan Telford Bridge (Ironbridge), 1818 yılında İngiltere’nin Shropshire bölgesinde inşa edilmiştir. Telford , bu yapıyı dünyada pik döküm demirden yapılmış ilk kemer köprü olarak inşa etti.

İnşaat Mühendisi Kimdir, Ne İş Yapar?

İnşaat mühendisi, inşaat mühendisliği eğitimini almış ve bu mesleği icra eden kişidir. Görev alanı oldukça geniştir. Başlıca görevleri şunlardır:

Alt ve üst yapıların planlama, tasarım ve yapımı
Mevcut yapıların bakım ve onarımı
Şantiye ve proje yönetimi
Kalite kontrol, bütçe ve süre planlaması
Malzeme ve iş gücü yönetimi
İş sağlığı ve güvenliği denetimi

Proje Yönetiminde Sorumluluklar

Bir inşaat mühendisi, özellikle proje yönetiminde şu alanlardan sorumludur:

Proje planlama ve koordinasyonu
Gecikme, malzeme kalitesi ve iş gücü verimliliğinin takibi
Ekip ve taşeron organizasyonu
Ana yüklenici ve alt yüklenicilerin iş güvenliği uygulamaları

Bu sorumluluklar, inşaat projelerinin zamanında, güvenli ve verimli şekilde tamamlanması için hayati öneme sahiptir.

İnşaat Mühendisliğinin Babası: John Smeaton

Pek çok kaynak, John Smeaton’u inşaat mühendisliğinin öncüsü olarak gösteriyor. Kanallar, köprüler, limanlar ve deniz fenerleri üzerine yaptığı tasarımlar, mesleğin gelişiminde önemli bir yer tutar.

Sonuç

İnşaat mühendisliği, insanlık tarihinin en köklü mesleklerinden biridir. Yollar, köprüler, limanlar ve altyapılar sayesinde toplumların gelişmesine öncülük eder. Hem geçmişte hem bugün, mühendisliğin en temel taşı olmaya devam etmektedir.

Kaynak:

AKBIYIKLI, R. (2017), “İnşaat Yönetimi – Metraj ve Maliyet Hesapları”, Genişletilmiş 3. Baskı, 803 sayfa, Birsen Yayınevi, İstanbul.

İnşaat Mühendisliği