Eskitme

Eski eserlerin onarılması işleminde eksik parçaların yerine yenilerinin üretilmesi kaçınılmazdır. Yalnız yeni üretilen parçaların orijinal parçalarla aynı görünümü vermesi ilk etapta mümkün değildir. Yeni parçaların eski parçalara (orijinaline) benzemesi için yapılan işleme eskitme denir.

Yeni üretilen bir esere de (ürüne) eskimiş görünümünü kazandırmak için yapılan işlemlerin geneline eskitme denir.. Eskitme kapı, eskitme masa, eskitme rahle gibi.

Eskitme Yöntemleri

Doğal Eskitme

Doğal malzeme (ahşap) üzerine uygulanan, ahşaba eski görünümünü vermek için yapılan işlemlere doğal eskitme denir.

Uygulayıcılar, ahşap ürünlerin yüzeylerini örtücü olmayan çeşitli gereçlerle renklendirerek doğal eskitme yapar. Uygulayıcılar, farklı yöntemlerle ahşap yüzeyini aşındırarak yıllanmış görünüm verir.

Renklendiricilerle Yapılan Eskitme

Uygulayıcılar, yeni üretilen ahşap eserlere eskimiş görünüm kazandırmak için yüzeyi eski eser veya eski ahşap renk tonlarında renklendirir. Renklendirmede toprak, anilin boya, Osmanlı eskitme teknikleri ve renkli ahşap koruyucular (pinoteks vb.) kullanırlar. Boyalarla yapılan doğal eskitme uygulamasında kullanılan boyaların ortak özelliği örtücü olmamasıdır. Ahşap eserler dışında ahşap kaplamalı işlerde de boya kullanarak yapılan eskitme uygulamalarına sıkça rastlanır.

Bu yöntemle daha ucuz ağaçları, daha kaliteli ve az bulunan ağaçlara benzetmek mümkündür.

Aşındırarak Yapılan Eskitme

Bina restorasyonları (yenileme) yapılırken yapı elemanlarında kullanılan ahşap parçalardan kullanılamaz durumda olanların yerlerine orijinaline uygun yeni parçaların yapılması kaçınılmazdır.

Eksik parçanın yerine aynı özellikteki ahşap parça orijinaline uygun şekillendirilir. Yalnız orijinal parça üzerinde yılların yıpratmasından kaynaklanan izler vardır. Yıl halkaları farklı oranda aşınmış, çekmiş hatta çatlamıştır. Yeni parçalar üzerinde böyle görünümler bulunmamaktadır ve yüzey düzgündür. Eski parçanın yanına yeni yaptığınız parçayı koyduğunuzda aralarında ciddi bir aykırılık ortaya çıkacak ve işlem sonunda istenilen sonuç elde edilemeyecektir.

Bu nedenle yeni yapılan ahşap parçanın yüzündeki yıl halkalarının aşındırılarak orijinaline yakın bir görünüm sağlanması gerekir.

Yıl halkalarının aşındırılmasını imkânlar dâhilinde farklı metotlarla sağlamamız mümkündür. Bu metotlar:

Ahşap yaşken perdah işlemi gerçekleştirilip kuruduğunda ilkbahar halkası çökertilerek
Bazı yakıcı kimyasallar kullanılıp ilkbahar halkası çökertilerek
Tel fırça ile elyaf yönünde hareketle ilkbahar dokusu aşındırılarak
Kumlama makinesinde ilkbahar dokusu aşındırılarak

Uygulayıcılar, yeni ahşap parçaya eski görünüm verdikten sonra renklendirme, vernik veya cila işlemi uygular.

Suni Eskitme

MDF gibi suni malzemelerden yapılan eser yüzeylerine, ahşap yüzeyinde bulunan desenlerin (yıl halkalarının) değişik yöntem ve teknikler kullanılarak oluşturulduğu eskitmelerdir.

Bu yöntem, çoğunlukla suni malzemelerden yapılan eserlere ahşap görünümü kazandırmak için kullanılır. Günümüzde mobilya sektöründe ciddi oranda uygulama alanı bulmaktadır.

Suni eskitme yapma işlem basamakları:

Uygulayıcılar, ham MDF yüzeylerini önce astar boya ile doyurur.
Ardından, istenen ahşap türünün ilkbahar halkası renginde tüm yüzeyi boyarlar.
Matbaa boyası, toprak veya Osmanlı eskitme gibi renklendiricileri bezle elyaf yönünde sürerler.
Son olarak, vernikin son katını uygularlar.

Kaynak:

Milli Eğitim Bakanlığı(2011). İnşaat Teknolojisi. Ahşap Eskitme. 04.04.2025 tarihinde https://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/%C4%B0nce%20Ve%20Haz%C4%B1r%20S%C4%B1va.pdf adresinden alınmıştır.

Eskitme Yapmak