Kârgir Duvarlar: Türleri ve Özellikleri

Kârgir duvarlar, ustaların doğal ya da yapay taşları harçla örmesiyle oluşur. Ayrıca mühendisler, bu duvarları dayanıklılığı ve estetiği artırmak için tercih eder. Özellikle sağlam malzemeler kullanıldığında, yapılar çok daha uzun ömürlü olur.

Kârgir Duvar Malzemeleri

Kârgir duvarların inşasında farklı malzemeler bulunur.

Doğal taşlar: Ustalar, basınç dayanımı 350 kg/cm²’nin üzerindeki taşları seçer. Bununla birlikte dayanımı düşük taşlardan kaçınırlar.
Yapay taşlar: Fabrika tuğlaları, gazbeton blokları, kireç kumtaşı blokları ve beton briketler bu gruba girer. Özellikle gazbeton, hafifliğiyle öne çıkar.
Harçlar: Çimento ve kireç, belirli oranlarda kum ve suyla karıştırılır. Böylece sağlam bir bağlayıcı elde edilir.

Sonuç olarak malzeme seçimi, duvarın dayanıklılığı üzerinde doğrudan etkili olur.

Kârgir Duvar Türleri

Mimarlar, kârgir duvarları iki ana grupta sınıflandırır:

Yığma kârgir duvarlar
Yarım kârgir duvarlar

Bununla birlikte her grubun kendine özgü teknik kuralları vardır.

1. Yığma Kârgir Duvarlar

Yığma kârgir duvarlar, taşıyıcı ya da taşıyıcı olmayan özelliklere sahiptir.

a) Taşıyıcı Duvarlar

Bu duvarlar, yapının ağırlığını ve dış yükleri zemine iletir.

Taşıyıcı dış duvarlar:
- Ustalar, en az 30 kg/cm² basınç dayanımına sahip harman tuğlalarıyla örer.
- Bodrumlarda ise 50 kg/cm² dayanımlı yapay taşlar kullanılır.
- Ayrıca kaba yonu taş duvarlar en az 45 cm, ince yonu taş duvarlar ise 40 cm kalınlığında yapılır.
Taşıyıcı iç duvarlar:
- Kapı ve pencere boşlukları, tüm duvar uzunluğunun %40’ını aşmaz.
- Merdiven altı duvarları en az 19 cm olur. Eğer basamaklar duvara dayanıyorsa, kalınlık 29 cm’ye çıkar.

b) Taşıyıcı Olmayan Duvarlar

Bu duvarlar yalnızca kendi yüklerini taşır.

Dış duvarlar: Genellikle karkas yapılarda görülür. Ayrıca yükseklik/genişlik oranı dikkatle hesaplanır.
İç duvarlar: İşçiler, döşeme üzerine örer ve duvarın ağırlığının 700 kg/m²’yi geçmemesine özen gösterir.

c) Destek Duvarları

Mimarlar, taşıyıcı duvarların devrilmesini engellemek için destek duvarları yapar. Bununla birlikte ölçü kuralı nettir: Destek duvarın uzunluğu, yüksekliğinin üçte birinden büyük olmalıdır.

2. Yarım Kârgir Duvarlar

Yarım kârgir duvarlar, kısmen taş ve harçtan, kısmen ahşap veya çelikten oluşur.

Özellikle kat yüksekliği 3.00 m’yi geçmez.
En fazla iki katlı yapılarda uygulanır.
Ayrıca dış taşıyıcı duvarların kalınlığı 29 cm’den az olmaz.
Döşemeler, sağlam ankrajlarla dış duvarlara bağlanır.

Sonuç

Sonuç olarak kârgir duvarlar, hem taşıyıcı hem de bölme elemanı olarak yapılarda büyük önem taşır. Ayrıca yığma kârgir duvarlar sağlamlık için tercih edilirken, yarım kârgir duvarlar daha ekonomik çözümler sunar. Bununla birlikte her iki tür de belirli standartlara uyularak inşa edilmelidir.

Bu nedenle kârgir duvarlar, dayanıklılığı ve estetiği aynı anda sağlayarak mimarlıkta vazgeçilmez bir yapı elemanı haline gelir.

Kaynak

Özdemir, İ. (2003). Yapı Elemanları Ders Notları. [PDF belgesi]. OMÜ Kaynak Linki

Duvarlar