Yapı Teknolojisi

Beton Teknolojisinin Görevi

Bir yapının beklentileri en uygun biçimde yerine getirebilmesi için aşağıda belirtilen özellikleri taşıması gerekir;

• Planlanan amaca uygun,
• Amacına ve yapım tekniklerine uygun,
• Yük, yağmur, kar, rüzgar, deprem, yangın gibi iç ve dış etkilere dayanabilecek sağlamlıkta olmalı,
• Estetik ,
• Ekonomik

olmalıdır. Herhangi bir yapıya yukarıdaki özellikleri kazandırabilmek için kullanılan ve belirli standartlara sahip malzemelere genel olarak yapı malzemeleri denir. En çok kullanılan yapı malzemesi betondur. Betonun yaygın kullanımının nedenleri daha kolay şekil verilebilmesi, ekonomik olması, daha az enerji ile üretimin yapılması, her yerde üretilebilir olmasıdır .

Betonun diğer yapı malzemesine göre yaygın olarak kullanılması iyi tanınması zorunluluğunu beraberinde getirir. Bunun için betonu oluşturan bileşenlerin özellikleri iyi bilinmelidir. Böylelikle yapılarda kullanılmak üzere standartlara uygun bir beton üretimi yapılabilir. Bunların sağlanabilmesi beton teknolojilerinin geliştirilmesi ve ilerlemesi ile olabilir. Beton teknolojisinin önemi buradan da görülebilir. Çağımızın yapı dünyasında geniş kullanımı olan beton üretimden uygulamaya her konuda dikkat ve titizlik gerektiren bir yapı malzemesidir. Ülkemizde seksenli yıllara kadar şantiyelerde elle ve ilkel koşullarda üretilmekte olan beton günümüzde bilgisayar kontrollü modern santrallerde hazırlanan reçetelere göre hazır beton olarak üretilmeye başlanmıştır. Bugün ülkemizdeki inşaatlarda % 80 oranında hazır beton kullanılmaktadır.

Bir yapının taşıyıcı iskeletini oluşturan betonarme uygulamalarında kullanılan betonun standartlara uygun olarak, yüksek kalite ve dayanım sınıflarında üretilmiş olması, o yapının dayanıklılık ve güvenliği açısından son derece önemlidir. Topraklarının tamamına yakını deprem kuşağında olan ülkemizde yapıların zemin, proje malzeme seçimi ve uygulama aşamalarında uzun ömürlü ve depreme dayanacak şekilde tasarlanıp inşa edilmeleri zorunludur. Yaşanan felaketler bu zorunluluğu ortaya çıkarmıştır. Betonun üretilmesi kadar şantiyelerde bilinçli olarak kullanılması da önem taşımaktadır. Proje mühendisinden şantiye kalfasına kadar herkesin yeterli bilgi ve deneyime sahip olması gerekmektedir. Bu nedenden beton teknolojilerine önem verilmelidir. Yapılan Ar-Ge çalışmalarıyla beton kalitesi ve dayanıklılığı artırılmalıdır.

Günümüzde gelişmiş ülkelerde tüm betonarme inşaatlar hazır beton ile yapılmaktadır. ERMCO (European Ready Mix Concrete Organisation) verilerine göre, bugün Avrupa ülkelerinde yılda yaklaşık 300 milyon m³, ABD’de ise 200 milyon m³ hazır beton tüketilmektedir. Dünyanın ekonomik ve teknik olanakları geliştikçe, bu tüketim yeni alanlara da yayılmaktadır. Örneğin, 1970-1990 yılları arasında havayolu taşımacılığı % 75 oranında artmış ve taşınan yolcu sayısı ikiye katlanmıştır. Bunun sonucunda hava alanlarına olan gereksinim artmış, yeni ve daha modern havaalanı yapıları geliştirilmiş, yüksek dayanımlı betonlar kullanılmıştır. Aynı şekilde, kara ulaşım araç ve olanaklarının olağanüstü boyutlarda gelişmesi de yolların, köprülerin, tünellerin yapımı için özel betonlara olan gereksinimi artırmış, bu da bu konuda hazır beton bazlı yeni çözümler üretilmesini sağlamıştır. Hazır beton üretim sistemlerinde ülkelerin iklim koşullarından kaynaklanan farklılıklar görülmektedir. Türkiye’de üretilen hazır betonun yaklaşık 1/3’ü kuru sistemle üretilmektedir. Pompa ile dökülen beton oranlarının karşılaştırılmasında ise % 85 ile en çok pompa kullanılan ülkenin Türkiye olduğu görülmektedir.

 Beton endüstrisinde günümüzde, beton özelliklerinden yalnız dayanım değil, işlenebilme, geçirimsizlik ve zararlı çevre koşullarına dayanıklılık gibi performans özellikleri de önem kazanmıştır. Bu nedenle betonda kalite kontrol sistemlerinin kurulması için önemli yatırımlar yapılmaktadır. Kalite gereksinimini takip etmek ve sertifika kurallarını tanımlamak için sektörel sertifika kurumları kurulmuştur. Örneğin İngiltere’de Betonarme Çelikleri Sertifika Kurumu (CARES) , Hazır Beton Kalite Sistemi (QSRMC) ve Türkiye’de THBB Kalite Güvence Sistemi.