Yapı Malzemesi

Badana

Ustalar, kalker taşlarını önce yakar, ardından söndürerek yağlı kireci elde eder. Bu kireçle suyu karıştırarak beyaz renkli, ince bir boya oluştururlar. Kireç, hava ile temas ettiğinde karbondioksiti emer ve sertleşir.

Kireç Badana

Uygulayıcılar, önce yüzeyi kurutulmuş ince sıva ile hazırlar. Ardından beyaz kireçten elde ettikleri badanayı astar olarak sürer. Bu astar, yüzeyi sertleştirir ve gözenekleri doldurarak esas badanaya zemin hazırlar. Astar kuruduktan sonra, ustalar yüzeydeki bozuklukları alçı ile düzeltir. Daha sonra istenilen renkte ikinci ve üçüncü katları uygularlar. İlk iki katı fırça ile, üçüncü katı makineyle sürdüklerinde daha düzgün sonuç alırlar. Genellikle ustalar tavanlara beyaz badana yapar. 1 kg badana ile tek kat 5–10 m² alan boyanır. 1 m²’ye üç kat badana yapmak için 300 g kireç ve 10 g madeni boya yeterlidir.

Tutkallı (Alekol) Badana

Ustalar, 1 m² yüzey için 8 g Arap sabunu, 150 g İspanyol üstübeç, 30 g litopon üstübeç, 10 g kemik tutkalı, 10 g madeni boya ve 1 litre su kullanır. Bu tür badana rutubetli yüzeylere uygun değildir. Ayrıca üstüne başka badana uygulandığında istenilen sonuç alınmaz. Uygulayıcılar, önce kurumuş ince sıvayı sıcak suyla eritilmiş Arap sabunu ile temizler. Tutkalı kaynar suda erittikten sonra karışıma renk ve üstübeçleri ekleyip astar katını sürerler. Fırça izi bırakmamak için dikkatle çalışırlar. Astar kuruduktan sonra ikinci ve üçüncü katları uygularlar. Bu tür badana hem parlak hem de dekoratiftir; ancak maliyeti yüksektir.

Sütlü (Kazein) Badana

Ustalar, bu badanayı genellikle bina içinde kolon, kiriş ve korniş gibi yerlerde kullanır. Bu yüzeylerde mat görünüm istendiğinde sütlü badana tercih edilir. Yüzey hazırlığını kireç badanadaki gibi yaparlar. Üstübeç ya da mermer tozu ile hazırladıkları karışıma süt ekleyerek badana hazırlarlar. Fırçayla bir veya iki kat sürerler. Alçı kornişlerde ise sadece alçı, su ve süt karışımı yeterlidir.

Mermer Badana

Uygulayıcılar, 1 m² yüzey için 30 g kireç, 115 g mermer tozu, 1.5 litre su ve 10 g madeni boya ile bu badanayı hazırlar. Görünüm olarak kireç badanaya benzer; ancak kullanıcılar duvara dokunduğunda boya ele bulaşmaz.

Toz Badana

Üreticiler, bu badanayı çeşitli renklerde hazırlar ve satışa sunar. Ustalar genellikle bu badananın en az iki, tercihen üç katını uygular. İşlem sırasında akıntı olmaması için dikkatle çalışırlar.

Çimento Badana

Uygulayıcılar, çimento görünümlü ve dayanıklı bir yüzey oluşturmak istediklerinde bu badanayı tercih eder. Hem bina içindeki hem dışındaki sıvalı ya da sıvasız yüzeylere uygularlar. Önce yüzeyi temizler ve ıslatırlar. Ardından çimentoyu şerbet kıvamına getirir ve fırça ya da makine ile iki veya üç kat halinde uygularlar.

Plastik Badana

Fabrikalar, plastik badanaları üretir ve 1 kg’lık kutularda ya da 3.5 kg’lık galonlarda satışa sunar. Uygulayıcılar bu boyayı yeni sıvalı, eski badanalı, tuğla, briket, ytong veya beton yüzeylerde rahatlıkla kullanır.

Kaynak:

1. Doç. Dr. Sabit OYMAEL, Yapı Bilgisi Cilt 1 (2. Baskı), Millî Eğitim Basım Evi, İstanbul 2006.
2. M. Selçuk GÜNER, Malzeme Bilimi – Yapı Malzemesi ve Beton Teknolojisi (10. Baskı), Aktif Yayınevi, İstanbul