İnce Yapı

Ahşap Tavan

Mimari uygulamalar bölgelere, yapıldığı döneme ve uygulama tekniklerine göre farklılıklar gösterir. Tavan uygulamaları da bu mimarinin birer parçasıdır. Çok basit yöntemden özel işçilik gerektiren yöntemlere kadar değişik şekillerde uygulamaları vardır.

Bakkal Tavan

Yapımı en basit olan tavan uygulamalarından biridir. Uygulayıcılar, tavan tahtalarını katlı ahşap binalarda, kat aralarında ve çatı altlarında tavan taşıyıcı kirişlerin üst kısmına çakar.Alttan bakıldığı zaman taşıyıcı kirişler görünür. Bir başka deyişle katlı binalarda ikinci katın tabanı aynı zaman da alt katın tavanını oluşturmaktadır. Bakkal tavan uygulaması, eski dönemlerde bakkalların tavanlarında fare ve benzeri haşerelerin yuvalanmasını engellemek için yapıldığından bu ismi almıştır. Aynı gerekçe ile konutlarda da uygulanmıştır.

Çıtalı Tavan

Tavan kaplaması yapıldıktan sonra tavan yüzeyine değişik şekillerdeki çıtalar yardımı ile çeşitli desenlerin verilmesi ile yapılan bir uygulamadır. Uygulayıcılar, çıtalarla basit şekillerin yanı sıra geometrik ve karmaşık desenler oluşturabilir. Bu yöntemde genellikle tavan ortasına yerleştirilen göbek etrafına çıtalarla çeşitli uygulamalar yaparlar.

Göbekli Tavan

Tavan süslemelerinde uygulanan yöntemlerden bir diğeri de göbekli tavan uygulamasıdır. Uygulayıcılar, motif ve süslemeleri ayrı parçalara yaparak tavana monte edebilir veya doğrudan tavan üzerine çeşitli parçalarla uygulayabilir. Uygulamayı kabartma desenli veya oymalı şekilde gerçekleştirirler.

Çökertme Tavan

Asma tavan benzeri bir uygulamadır. Uygulayıcılar, tavanın tamamını ya da belirli yüzeylerini diğerlerinden daha aşağıda yapar. Böylece tavan yüzeylerinin belirli bölümleri arasında seviye farkları oluştururlar. Genellikle, tavan kenarlarından başlayarak ortaya ve aşağıya doğru belli genişlikte pahlama uygularlar. Pahlı bölümden sonra, tavanın ortasındaki kısmı düz veya kademeli olarak tamamlarlar.Bir başka deyişle bu tavan yöntemi tekne tavan uygulamasının tersidir.

Tonoz Tavan

Dar uzun koridorların tavanlarına uygulanan bir yöntemdir. Alttan görünüşü içi boş yarım silindir şeklindedir. Yapım şekli nedeniyle geniş tavanların tamamına uygulanamazlar. Ancak geniş tavanlarda tavan kenarlarına uygulanabilirler. Tavan kenarlarının belli bir kısmı tonoz tavan şeklinde yapılır, ortada kalan bölüm ise düz çıtalı, göbekli tavan olarak yapılır. Resimde örneğini gördüğünüz tonoz tavan ahşap iskelet üzerine bağdadi çıta uygulaması yapılarak üzeri kerpiç sıva ile kapatılarak kireçle boyanmıştır. Aynı tavan uygulaması kerpiç yerine ahşapla kaplanarak da yapılabilir.

Kubbe Tavan

Ahşap kaplama ile tavanın kubbe şeklinde yapılmasıdır. Özellikle ahşap binalarda balkon ve veranda tavanları ile eski ahşap camilerin giriş bölümlerinde küçük kubbeler şeklinde uygulanan bir yöntemdir. Geniş tavanlarda küçük bölümlü tavanlar oluşturulmak istendiği durumlarda da uygulanır. Bazı mimari uygulamalarında ise ahşap iskeletli büyük kubbeli tavan uygulamaları da yapılmaktadır. Bu tür uygulamalar çelik konstrüksiyonlara göre daha az ağırlık oluşturur.

Yelpaze Tavan

Ahşap tavanların yıldız veya papatya benzeri, belli bir merkezden dışa doğru genişleyen görüntü oluşturularak uygulanmasıdır. Merkezde kullanılan desen etrafına çıtalar veya dar tahtalar yardımı ile dışa doğru genişleyen motifler oluşturulur.

Kaynak:

Milli Eğitim Bakanlığı(2011). İnşaat Teknolojisi. Ahşap Tavan ve Döşemeler. 04.04.2025 tarihinde https://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/%C4%B0nce%20Ve%20Haz%C4%B1r%20S%C4%B1va.pdf adresinden alınmıştır.