Kaba Yapı

Çatılar

Yapıları dış atmosferden gelen yağmur, rüzgar, kar ve dolu gibi etkenlerden koruyan elemanlara çatı denilmektedir. Genellikle ahşap, çelik ve betonarmeden yapılan çatılar konut, işyeri, atölye, fabrika, hastane, okul ve buna benzer pek çok yapıda kullanılmaktadır. Çatılar, kar ve rüzgâr yüklerini güvenle taşır. Ayrıca yağmur ve kar sularını en kısa yoldan oluk, dere ve borular aracılığıyla zemine aktararak yapıyı sudan korur. Eğimlerine göre çatılar 3 guruba ayrılırlar:

• Düz çatılar (0-5⁰ arasında eğimi olan çatılar)
• Orta eğimli çatılar (5-40⁰ arasında eğimli olanlar)
• Dik çatılar (≥ 40⁰ eğimli olanlar)

Resim 1- Eğimlerine göre Çatılar

Sundurma Çatı

Diğer adı “tek yüzeyli çatı” olan sundurma çatılar, öncelikle yapımı kolay ve maliyeti düşük oldukları için tercih edilir. Genellikle garaj, kömürlük ve bahçıvan odası gibi küçük açıklıklı yerlerde kullanılır.

Ayrıca, bu çatılar ya tek başına bir bina çatısı olarak tasarlanır ya da bina duvarına dayalı eklenti çatısı şeklinde uygulanır. Bunun yanında, sundurma çatılar hem pratik yapım süreci hem de ekonomik olmasıyla dikkat çeker. Sonuç olarak, küçük ölçekli yapılar için en uygun çatı çözümlerinden biri haline gelir.

Beşik Çatı

Diğer adi “çift yüzeyli çatı” olan beşik Çatı şekilde görüldüğü gibi iki yönlü, her iki yüzü bir mahyayla birbirine bağlanan, ön ve arka duvarları Kalkan Duvar adi verilen duvarlarla kapatılan çatı türüdür. Planda dikdörtgen şeklinde olan yapılarda kullanılabilmektedir.

Kırma Çatı

Diğer adi “çok yüzeyli çatı” olan kırma çatılar en çok kullanılan, en yaygın çatı türüdür. Yüzey eğimleri dört yöne de eşit, tüm saçakları yatay ve ayni düzlem üzerinde olan, yüzeylerinin birbirine düz, eğik, düşük ve dere mahyalarıyla bağlandığı çatı türüdür. Eğik dere ve düşük mahyaların planda görünümleri, bağlandığı saçak ve mahyalara göre 45⁰ ya da açı ortayı durumundadır.

Mansard Çatı

Beşik ya da Kırma çatının iki ayrı eğimde uygulanmasıdır. Konutlarda, çiftliklerin saman ve malzeme depolarında, çatıda kullanım için yer açılması durumlarında kullanılmaktadır.

Kule Çatı

Çoğunlukla küçük ölçekli, kare veya daire şekilli plana sahip yapılarda uygulanan, eğimi dik ve dört taraflı çatı yüzeyleri tepede birleşen çatı türüdür.

Fenerli Çatı

Beşik ve Sundurma çatıların bir araya uygulanması ile ortaya çıkan çatı türüdür. Kule ve Fenerli çatılara ait örnekler aşağıda gösterilmiştir.

Şet Çatı

Beşik çatıların yan yana ve daha çok güneş ışığı alacak şekilde, birbirleriyle 90⁰ açı yapar biçimde dizilmeleriyle oluşur. Güneş ışığının direkt alındığı çatı yüzeylerine pencereler konulmaktadır.

Kombine Çatı

Sundurma çatı yüzeylerinin kademeli olarak uygulanmasıdır. Mimarlar ve ustalar, fenerli, şet ve kombine çatıları genellikle fabrika, işyeri, sera ve ahır gibi yapılarda inşa eder. Bu çatıları, güneşten en fazla yararlanmak ve çatıyı çok yüksek tutmamak amacıyla yaparlar.

Resim 2- Çeşitli Çatı Tipleri

Resim 3- Çeşitli Çatı Tipleri

Yapıldıkları Gerece Göre Çatı Türleri

• Ahşap Çatılar
• Çelik Çatılar
• Betonarme Çatılar olmak üzere üçe ayrılırlar

Kaynak:

Apay, A. (2013). Yapı Bilgisi 1 [PowerPoint slides]. Scribd. https://www.scribd.com/document/567422186/yap%C4%B1-bilgisi-%C4%B1-PDFDrive