Betonda Aranan Özellikler

Betonun özelliklerini iki ana grupta incelemek mümkündür: taze beton ve sertleşmiş beton.

Taze Betonda Aranan Özellikler

Taze betonda işlenebilirlik ve uygun kıvam en temel beklentilerdir. Ayrıca betonun sıcaklığı, agreganın maksimum tane büyüklüğü ve homojenlik de önem taşır. Bununla birlikte kıvam kaybı, hava miktarı ve birim ağırlık sürekli kontrol edilmelidir.

Sertleşmiş Betonda Aranan Özellikler

Sertleşmiş beton için dayanım ilk sırada gelir. Basınç ve yarılma mukavemeti bu noktada belirleyici olur. Bunun yanında geçirimsizlik, aşınmaya direnç ve donma-çözülme dayanıklılığı da dikkate alınmalıdır. Ayrıca estetik görünüm, özellikle brüt beton yüzeylerde kaliteyi artırır. Sonuç olarak ekonomi, sertleşmiş betonun vazgeçilmez özelliklerinden biridir.

Beton Dayanım Sınıfları

Beton dayanım sınıfları, basınç dayanımına göre belirlenir. Örneğin C20/25 sınıfı, 20 N/mm² silindir ve 25 N/mm² küp dayanımına sahiptir. Daha yüksek sınıflar daha dayanıklı yapılar sunar. Dolayısıyla yapı türüne uygun sınıfın seçilmesi, güvenlik için kritik öneme sahiptir.

Yapı ve Yapı Kalitesi

Bir yapının kalitesini, yani servis ömrü boyunca güvenliğini dört ana unsur belirler:

Proje Kalitesi: Zemin özelliklerini dikkate alan ve standartlara uygun projeler, güvenliğin ilk adımıdır.
Malzeme Kalitesi: Standartlara uygun olmayan malzemeler, yapının ömrünü ciddi şekilde kısaltır.
İşçilik Kalitesi: Doğru işçilik olmadan en kaliteli malzeme bile işlevini kaybeder.
Denetim Kalitesi: Sürekli ve etkin denetim, kaliteyi güvence altına alır.

Marmara, Düzce ve Kahramanmaraş depremleri, bu unsurların ihmal edilmesi halinde yıkımların kaçınılmaz olduğunu göstermiştir.

Betonun Yapıdaki Önemi

Deprem sonrası yıkılan binalarda insanlar ilk olarak ufalanmış beton ve demirden ayrılan parçaları görür. Çünkü beton ile demir arasındaki aderans zayıflayınca betonarme bütünlüğünü kaybeder.

Örneğin derelerden yeterince yıkanmadan alınan agregalar ya da sadece iri malzemeler, betonun dayanımını düşürür. Ayrıca fazla sulu beton, yüzeyde düzgün görüntü sağlasa da mukavemet açısından yetersiz kalır. Dolayısıyla dayanıklı yapılar için beton üretimi uzmanlık gerektirir.

Betonun kalitesi, malzeme seçiminden kür işlemine kadar her aşamada özen ister. Çünkü betonarme yapıyı ayakta tutan ve demiri korozyondan koruyan temel unsur nitelikli betondur.

Hazır beton tesisleri üretim, taşıma ve karışım aşamalarını üstlenir. Ancak yerleştirme, sıkıştırma ve bakım kullanıcıya bağlıdır. Sonuç olarak kaliteli beton için hem üretici hem de uygulayıcı dikkatli çalışmalıdır.

Kaynakça

Neville, A. M. (2011). Properties of Concrete. Pearson Education Limited.

Mehta, P. K., & Monteiro, P. J. M. (2014). Concrete: Microstructure, Properties, and Materials. McGraw-Hill Education.

Türk Hazır Beton Birliği (THBB). (2020). Türkiye Hazır Beton Sektör Raporu. www.thbb.org

European Ready Mixed Concrete Organization (ERMCO). (2019). Annual Report on Ready-Mixed Concrete in Europe. Brussels.

Akman, M. Ş. (2005). Beton Teknolojisi. İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları.

ACI (American Concrete Institute). (2019). Building Code Requirements for Structural Concrete (ACI 318). Farmington Hills, MI.

Şimşek, O. (2018). “Betonun Tarihsel Gelişimi ve Modern Yapılarda Kullanımı”. Yapı Teknolojileri Dergisi, 10(2), 55–70.

Kosmatka, S. H., Kerkhoff, B., & Panarese, W. C. (2011). Design and Control of Concrete Mixtures. Portland Cement Association.

Betonda Aranan Özellikler ve Beton Dayanım Sınıfları